हे पान प्रमाणित केलेले आहे.
शेतातील पिके
--------------------
महाबळेश्वर व मालकमपेठच्या माथ्याच्या पठारावर ज्या खुल्या जागेंत जिवंत पाणी वहात असतें, त्या जागीं पाऊसकाळामध्यें डोंगराखालीं होणारीं भात, नागली ( नाचणी ), काठळी, वरी, सावे वगैरें धान्यें होत नाहींत. परंतु पाऊसकाळानंतर खालीं होणाऱ्या पिकांपैकीं गहूं, सातू, वगैरे धान्याचीं पीकें त्या पाण्यावर येथें होऊं शकतात, याचें कारण असें आहे कीं, या डोंगराखालील खोऱ्यांत सपाटीच्या सुपीक जमिनीवर जितका पाऊस पडत असतो त्यापेक्षां या डोंगरावर अतोनात पडतो. ह्यणजे डोंगरमाथ्यावर सुमारें ३५० इंच पडतो, पण डोंगराखालों मैल किंवा दोन मैल गेलें ह्मणजे लागलींच पावसाचें मान १५० इंचाचें आंत येतें. असा प्रकार कां होतो याचें ’हवा’ या विषयाचे विवेचनांत दिग्दर्शन केलेंच आहे.
पांच मैलाचे त्रिज्येपलीकडे व अलीकडे, डोंगरांतील घसरणीच्या जमिनींत नाचणी, वरी, सावा, हीं
