. २८ महात्मा फुले : समग्र वाङ्मय विदूषक : धन्य ।। धन्य तुमचा तारणारा की ज्याने या सर्व माळ्या कुणब्यास इंग्रजी सरकारच्या हातून तारण्याविषयी (ब्राह्मणाची नजर चुकारून) सतत उपाय चालवलाच आहे, जोशी : योला, येऊ द्या तुमचा येशू ख्रिस्त; (कुणब्याकडे तोंड करून म्हणाला) जा, बाबा बाट ! याचा उपदेश ऐक, कमी करू नको, म्हणजे पुष्कळ गांव खायाला मिळतील. (असे म्हणून तेथेंच एके वाजूला तरफडत उभा राहिला). विदूषक : हे काय या जोशास ठावें की येशू ख्रिस्त याच्या चार तोंडाच्या ब्रह्मदेवाला सुद्धा काही दिवसांनी बाटवावयास (शुद्ध करण्यास) कधी कमी करणार नाही. पाद्री : पाटील धुवा, ब्राह्मणाची मुले शिकत राहिली, आणि तुमच्या लोकांचीच मुलें का निघाली? बाईचा नवरा : (जीशाच्या तोंडाकडे पाहून काही भ्याल्यासारखा करून) साहेब आता मी काय सांगू? तुम्हाला का कळल नाही? विदूषक : कुणब्या माळ्यांचा हाच तर मोठा वेडेपणा की सरकारास अथवा साहेब लोकास यांनी आपली सर्व दुःखे आपल्या स्वमुखांने सांगितल्याशिवाय त्यांना यांची दुःखे कशी कळतील, व इंग्रज सरकारने तरी कोठवर दुःखें मनी जान होऊन, निवारण करावीत? दिवसा अंध खरें. पाद्री : पाटील बुवा ब्राह्मण बुवास भिवू नका, सांगा काय जे खरे असेल ते म्हणजे मी ज्ञानोदयांत कांही कोणाचें भय न धरिता छापून प्रकट करीन. विदूषक : हे एक माझे भविष्य ध्यानांत असू द्या, बरे? पुढे काही दिवसांनी ज्ञानोदयाची किम्मत कुणब्याच्याने करवणार नाही. जोशी : (हळूच कोणास ऐकू न जावे म्हणून, जोगाईकडे तोंड करून) जोगाई तुझ्या नवन्याला वेड तर लागले नाही? आतां तुझा नवरा साहेब लोकांची बरोबरी करायास लागला, पण घरी भांडी कोणी घासावीत बरें? विदूषक : वाहवारे इंग्रज लोक की ज्यांची बला ईश्वर दूर करो ! ! ! कारण जे नेहमी कुणब्या माळ्यांस आपल्या बरोबर करूं पाहतात आणि ब्राह्मण त्यास भांडी घासणारे करूं इच्छितात. बाई : (बायको कुणब्याची) महाराज, तुमची सर्व कामाची मेली घाईच ! थांबा, साहेब पहा कसा तुम्हा ब्राह्मणापेक्षाही (देवाविषयी बोलतो) चांगले बोलणे बोलतो, ते जरा मला पण ऐकू द्या- विदूषक : सत्व बोल सर्वास आवडू लागतात हे उघड सिद्ध आहे ना.
