दायविभाग. २१५ क्रय करण्यास स्त्रीत स्वातंत्र्य आहे; आणि स्थावर स्त्रीधन केवळ उपभोगण्या- पुरतें मात्र स्वातंत्र्य आहे; आणि वर सांगितलेलें सौदायिक स्त्रीधन, हे जंगम असो किंवा स्थावर असो, त्याचा दानविक्रयादिक सर्व प्रकारचा उपयोग करण्याविषयी ती स्त्री स्व- तंत्र आहे. एकंदर स्त्रीधनांतील स्वत्वाविषयीं खाली लिहिलेलीं सामान्य वचनें आहेत. तीं पूर्वी सांगितलेल्या व्यवस्थेनें लाविली पाहिजेत. ' [[[१५]] १६ ( ३६८. ) स्त्रीधन घेणे किंवा देणें याविषय नवरा, पुत्र, बाप, भाऊ यांस अ- १५. व्य. म. भा. भा. २ पृ. २०६ - २०८. मुं. हा. रि. वा. १० पृ.४०३. इं. ला. रि. ७ मुं. १५५; मुनिया वि. पुरण इं. ला. रि. ५ अ. ३१०; वेंकट वि. म. ३३३ प्रि. कौ. मोदर वि. परमानंददास सुरिया इं. ला. रि. २ " दायादवचनेन १६. यास प्रमाण वचनें:- दत्ते द्रव्ये धारणमात्रार्थ दत्ते च मयूख पृ० ६० पंक्ति ३-१९. भूषणादौ स्त्रस्वित्वं नास्तीत्याह कात्यायनः । तत्र सो- पधि यद्दतं यच्च योगवशेन वा । पित्रा भ्रात्राथ पत्या वा न तत्स्त्रीधनमुच्यते || वि० प० २१५ पृ० १; क० वि० । शिल्पप्राप्ते पित्रादिभिन्नसख्यादिप्राप्तेऽपि स्त्रीधन- त्वं नास्तीत्याह स एव । प्राप्तं शिल्पैस्तु यत्किचित्प्रीत्या चैव यदन्यतः । भर्तुः स्वाम्यं तदा तत्र शेषं तु स्त्रीधनं स्मृतं ॥ वी० प० २१४ पृ. २; व्य. मा. यत्तु भार्या पुत्रश्च दासश्च निर्धनाः सर्व एव ते । (त्रय एवाधनाः स्मृताः इति वि. मि. यत्ते समधिगच्छन्ति यस्यैते तस्य तद्धनमिति वी. प. २१४ पृ. २. तदपि शिल्पाद्य- जिंतधनपरं || आधिवेदनिकादिष्वप्यस्वातन्त्र्यपरमिति तु युक्तं ॥ अतएव मनुः ( अ० ९ श्लो० १९९) । न निर्हारं स्त्रियः कुर्युः कुटुंबाद्वहुमध्यगात् । स्वकादपि च वित्ताद्धि स्वस्य भर्तुरनाज्ञयेति वी. प. २१५ पृ. १ । निर्झरो व्ययः । कस्मिंश्चिद्धने स्वातंत्र्यमाह कात्यायनः -- ऊढया कन्यया साथै पत्युः पितृगृहे ऽथवा । भ्रातुः सकाशात्पित्रोर्वालब्धं सौदायिकं स्मृतं ॥ सौदायिकं धनं प्राप्य स्त्रीणां स्वातंत्र्यमिष्यते । यस्मात्तदानृशंस्यार्थं तैर्दत्तमुपजीवनं || सौदायिके सदा स्त्रीणां स्वातंत्र्यं परिकीर्तित । विक्रये चैव दाने च यथेष्टं स्थावरेष्वपि ॥ मि. व्य. प. ६२ पृ. २; वी. प. २१५ पृ. १, व्य. मा.; क. वि. भर्तृदत्ते स्थावरे तु न स्वातंत्र्यं । भर्त्रा प्रीतेन यद्दत्तं स्त्रियै तस्मिन्मृतेऽपि तत् । सा यथाकाममश्नीयाद्दद्याद्वा स्थावराहते ॥ मि. व्य. प. ४७ पृ. १; वी. प. २१५ पृ. २; व्य. मा.; क. वि. इति नारदोक्तेः भर्त्रादीनां स्त्रीधने स्वातंत्र्याभावमाह स एव । न भर्ता नैवच सुतो न पिता भ्रतरो न च । आदाने वा विसर्गे वा स्त्रीधने प्रभविष्णव इति ॥
