हिन्दुधर्मशास्त्र. २६ याचप्रमाणे जीमूतवाहनाचाही या विषयावरील लेख असंदिग्ध आहे. (१४७.) या सर्वांचा इत्यर्थ असा होतो कीं, हिंदुधर्मशाखाला सामान्यतः स्त्रियांनी दाय घेणें अभिमत नाहीं. कांही स्त्रियांस प्रतिपदोक्त दायग्रहणाधिकार दिला आहे त्याः- ( १ ) पत्नी. ( २ ) दुहिता. ( ३ ) माता. ( ४ ) पितामही. प्रपितामही. ( ५ ) ( ६ ) प्रपितामहाची माता. (७) प्रपितामहाची पितामही. (८) प्रपितामहाची प्रपितामही. ही याद मिताक्षरेस संमत अशी केली आहे. मयूखाप्रमाणें बहिण अधिकारी आहे. कमलाकर बहिणीच्या दायाधिकारास सर्वथा विरुद्ध आहे. ( १४८.) वर सांगितलेल्या आठ स्त्रियांपैकी पहिल्या तिहींचा अधिकार याज्ञवल्क्य १२८ ५० ४ स्त्रीभ्यो दुहितृभ्यो इत्युक्तम् यद्यपि भ्रातृपुत्रौ स्वसृदुहितृभ्यामिति शब्दस्मृत्या पुत्रेभ्य इत्यत्र विरूपैकशेषं कृत्वा दुहितॄणामनुप्रवेशोत्र कर्तुं शक्यते तथापि पुमांसो दायादा न स्त्रियस्तस्मात् स्त्रियो निरिन्द्रया अदायादा इति श्रुतेरिति एतेनेदं निरस्तम् । यत् कैश्चि- दुक्तं गोत्रजाः पितामही सपिण्डाः समानोदकाश्च तत्र पितामही प्रथमं धनभाक् | मातर्यपि च वृत्तायां पितुर्माता हरेद्धनमिति मातुरनन्तरं पितामह्या धनग्रहणे प्राप्ते पित्रादीनां भ्रातृसुतपर्यंतानां बद्धक्रमत्वेन मध्येऽनुप्रवेशाभावात् उत्कर्षे तत्सुतानन्तरं पितामही गृह्यत अविरोधादिति । भ्रातृसन्तानानंतरमपि तेषां गोत्रजानां च बद्धक्रमत्वाविशेषात् पितामया वा सहात्र क्रमो नित्रध्यते इति सति संबद्धम् । सरूपैकशेषत्वेन पूंसामेव गोत्रजानां भ्रातृसुतसहक्रमबन्धनात् । नह्यन्यगोत्रजा पितामही मृतगोत्रजापीत्यलं बहुना । स्मृतिचन्द्रिकापृष्ठम् ७९. २६. जीमूतवाहनकृत दायभाग पृ० १२६, ३२७, 'याज्ञवल्क्येन च पित्रादि संहि त्रस्यापि तद्गोत्रजातस्य पिण्डदानानन्तर्यक्रमेणाधिकारप्रतिपयर्थं गोत्रजप कृतम् । सपिण्डस्त्रीणां च व्युदासार्थं तासामतोत्रजातत्वात् । अतएव अर्हतिस्त्रीत्यनुवृत्तौ बोधायनः न दायं निरिन्द्रिया अदायादाश्च स्त्रियो मता इति श्रुते । नदायमर्हति स्त्रीत्यन्वयः प त्यादीनां त्वधिकारो वचनादविरुद्धः ।
