________________
१७१ ऋचा ५ वी :-- विष्वङ् व्यक्रामत् इति यदुक्तं तदेव अत्र प्रपंच्यते. हा सचेतन-अचे• तनांची स्वरूपें कशी धारण करितो व त्या संसारांत कसा पडतो ह्यांचें क्रमवार स्पष्टीकरण ह्यापुढे केलें आहे. तस्मात्= तस्मात् आदिपुरुषात्. विराट्=ब्रह्माण्डहेहः॰ विविधानि राजन्ते वस्तूनि अत्र इति विराट्. विराजः अधि=विराड्देहस्योपरि, तमेव देहमधिकरणं कृत्वा, त्या विराट् देहामध्ये. पुरुषः = तद्देहाभिमानी कश्चित्पुमान्, त्या विराट् देहाचा अभिमानी असा पुरुष (soul ). सोऽयं सर्ववेदान्तवेद्यः परमात्मा स एव स्वकीयया मायया विराड्देहं ब्रह्माण्ड रूपं सृष्ट्रा तत्र जीव रूपेण प्रविश्य ब्रह्माण्डाभिमानी देवतात्मा जीवोs- भवत्. त्यानें. स जातः-- अशा रीतीनें आदिपुरुषानें विराज् देहामध्यें जन्म घेतल्यानंतर अत्यरिच्यत=अतिरिक्तोऽभूत्, विराड्व्यतिरिक्तः देवतिर्यङ्मनुष्यादि - रूपोऽभूत्, विराट् देहाव्यतिरिक्त अशी देवतिर्यङ्मनुष्यादिकांचीं स्वरूपें धारण केली. पश्चात्=देवादिजीवभावादूर्ध्वं देवतिर्यङ्मनुष्यादिकांचे जीव उत्पन्न कल्यानंतर. भूमि - ह्यापुढे “ ससर्ज " हैं क्रियापद अध्याहृत आहे. अथो=भूमेः सृष्टेः अनंतरं॰ पुरः = पूर्यन्ते सप्तभिर्धातुभिः इति पुरः शरीराणि ह्यापुढेही " ससर्ज हैं क्रियापद अध्याहृत आहे.
