पान:संपूर्ण भूषण.djvu/40

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले नाही

(२) हजार' हा केला आहे. असो. याप्रमाणे •षण कवीने साल्हेरचे युद्ध, आग्रा येथील औरंगजेब-शिवाजी *ट, उंबरखिंडीचे युद्ध, इ० ३० शिवाजी चरित्रांतील प्रसंग यथोचित अलंकार लेववून आपल्या काव्यात अथित केले आहेत, असे वाटते कीं, ३,षणाच हे सर्व काव्य दृणजे 'न्योन्य अलंकाराचेच मोठे उदाहरण आहे. ( पृष्ठ ७८, ७९ ) कारण, इपमा इत्यादि अलंकारांनी शिवप्रसंग जसे अलंकृत झाले तसे त्या प्रसंगामुळे हे ३, लंकारह सार्थ झाले आहेत. अशा काव्यात आलेल्या ऐतिहासिक उखचिा येथे थोड:ोत परिचय करून द्यावयाचा आहे. हा परिचय करून देयापूर्वी एका गोष्टबंधाने थोडे लिहिणे आवश्यक वाटते. कित्येक विद्वान् व इतिहा९२-यासी *डळीसुद्धा काव्य म्हटलं, की अवहेलनापूर्वक म्हणतात की, काव्यात कसला इहास पाहावयाचा ? कहिद ६ म्हणणे मतलबचे असते ते साडिलें तरी एवढे इतरांच्या लक्षात येण्यास हरकत नाहीं की, जेथे व्याकरण, गणित, ज्योतिष, कंश, १६, इ. विषय काव्यरूपांत सतल जातात तेथे कोणाचाही विचार काव्यांत म्हणजे छंदोबद्ध वाङ्मयांत सांगणे आपला स्त्र.विच आहे असे ठरत आणि त्यामुळे इहासव सहि काव्यपार्ने कथन केले गेले हैं सरळच होय. इतिहास सांगर ल न--मा त कागद, ताडपत्र, शिला, ताम्रपत्र इ० कोणत्याहि साथ वरील असो; तसेच ते गद्, ति अथवा पर्यात असो; इ िहास !,त्यक्ष घडला त्या काळाशी किती दूर अथवा जवळचे आहे, कोणी लिहिलेले अहे, अस्सल की न¥ल, व प्रकारांनी त्याची चौकशी करूनच ते ग्राह्य ठरवलं पाहिजे. एन्हवीं केवळ ते काव्यांत आहे इत्यादि म्ह्णन अव. - मानणे योग्य हेणार नाही. काव्यांत अतिशयोक्तीचा च कल्प। ३. असे काकतो हे खरे; पण अति असा ३ ग १Tणताच येत नाही, असे इतिहासातील वास्तव में,प.हे असते आणि ते कोच है प छ । याची कवीनेह सोय ठेविलेली असते व तसा तो ३.7 दिसतो. इ. हु, हुन लाकडे रिद्ध झालेले वे होते ३.लेलं इतिहासविषयक कार,व इम्य प. पहजे. अन्तत : षण कधिकृत शुढील सर्व कार्य हि ह्यच ने प.हत विश्वसनीय ठरत .हे. या काय शिवाजी चलि छह !:::: ::ले 21. चारण, कबिराजांना शिवज, चरित्र नि कि अशा अनेक २६णांनी घिन करावयाचे होते, तरी ते अलंकाराचे उदाहरण म्हणन है:ये. हणजे अलकाराच्या नियमान्वये शिवचरित्रनील जो प्रग किंबना संचाहि ज ४. कवीस धुक्त वाटला तेवडा अर्थात्