११६ स्वामींचें पत्र सापडलें तर बरीच मनोरंजक माहिती ह्यांत सामील करिता येईल. देवास नवस करून लोकांची कार्यसिद्धि करून देण्याचा स्वामींचा क्रम प्र सिद्धच आहे. त्याबद्दलचे उल्लेख स्वामींच्या व पेशव्यांच्या पत्रांत अनेक आहेत. वसईचा नवस फेडण्याकरितां भुलेश्वरास पुतळ्या व रुपये पाठवून दिल्याचा उल्लेख चिमाजी आपांच्या लेखांत ५३-५४ ह्या पत्रांत आहे. ही सर्व पत्र पाहिलीं ह्मणजे स्वामींची आपल्या उपास्यदैवतावर व लोकांची स्वामींवर, अत्यंत दृढ निष्ठा होती एवढे सिद्ध होतें. व वर सांगितलेलीं देवभोळेपणा अथवा लोकभ्रम ह्यांची उदाहरणे सर्व राष्ट्रांच्या जुन्या इतिहासांत दिसून येतात. त्याअर्थी कोणत्याही राष्ट्राच्या असंस्कृत दशे- मध्ये हे प्रकार असावयाचेच व त्याप्रमाणे ते महाराष्ट्रामध्येही होते, इतकेंच मानिले पाहिजे. , भाग ७ वा. 40:08 स्वामींचें निर्याण व उपसंहार. " वसईच्या स्वारीमध्यें चिमाजीआपा व शिंदे होळकरादि प्रमुख मराठे सर- दार गुंतले असतांना, बाजीराव पेशवे हे खानदेशांत असून, तिकडील राजकीय मनसबे पाहात होते. तो त्यांस तोहमास्तकुलीखान ऊर्फ नादिरशाहा त्यानें दिल्लीवर चाल करून तेथील बादशाही गारत केली, व तो दक्षिणेकडे येण्याच्या विचारांत आहे, अशीं बातमीपत्रे आली. वसईच्या मोहिमेंत सगळे मराठे- सैन्य गुंतल्यामुळे व खर्चास पैसा नसल्यामुळे, “हिंदुलोकांस संकट थोर प्राप्त झालें,” असे बाजीरावांस वाटले. ह्मणून त्यांनी आपले पूज्य गुरु व साहाय्य कर्ते श्रीमत् ब्रह्मद्रस्वामी ह्यांस हे सर्व वृत्त निवेदन केलें; आणि ह्या महदरि- टांतून कसे मुक्त व्हावे ह्याबद्दल त्यांचा उपदेश विचारिला. स्वामींनीं ह्या वेळी बाजीरावांस कसें उत्तेजन दिले व कोणता हितमंत्र सांगितला, हे समजण्यास मार्ग नाहीं. तथापि, बाजीरावांनी ह्या प्रसंगी आपला धीर न सोडतां, आपल्या
