व्यक्तींबद्दल, स्वतःबद्दल ! त्यांच्या पार्लमेंटमधील खुर्चीपेक्षा या लिखाणाचा भावी पिढ्यांना अधिक उपयोग होईल.
हा सुजन रसिकही होता. पुरंदऱ्यांनी जेव्हा त्यांना सांगितले की, मस्तानी ही छत्रसालाने बाजीरावाच्या पराक्रमावर फिदा होऊन त्याला नजर केलेली एक खुबसुरत नाची पोर होती, तेव्हा भारताच्या नियोजन मंडळाचा हा सदस्य एकदम उद्गारला, 'नका सांगू बुवा पुरंदरे-हे ऐतिहासिक सत्य असले तरी ! It's a great romantic loss of history.'
पण शेतात काम करणारे हे दोन सुजन आपल्याकडे लक्ष का देत नाहीत ? उठून चालू लागण्यासाठी आपण दोन-तीन वेळा केलेली केविलवाणी धडपड यांनी पाहिली नसेल का ? नाही कशी ? पाहिली असणारच. पण ‘धरतीची लेकरं ' आहेत ही. सहजासहजी विरघळणार आहेत थोडीच ! उलट आपण झिगल्यामुळे झोकांच्या जाऊन या ओहोळात पडलो आहोत अशीच त्यांची समजूत झाली असणार ! आपल्यालाच जावे लागणारा तेथवर हे उघड आहे !
ठरले. ठीक सहावर काटा आला की उठायचे. नक्की !
☐
ठरल्याप्रमाणे घड्याळाचा काटा सहावर आल्याआल्या मी निकराने उठून चालू लागलो होतो. पाच-पन्नास लटपटती पावले टाकून वस्ती गाठली होती. तिथे फक्त दोन म्हाताच्या बायका. पाणी मागितले. वास्तविक हवा होता चहा. रात्रीचे जेवण, झोपण्याची सोय.
विचारपूस चालू होती, सकाळचीच पंचाईत पुन्हा. यात्रेला निघालो इथवर ठीक, पुढे काय ! भूदान काय, गंगोत्री काय, सांगून कळणार तरी काय इथे ? रामेश्वराचे नाव आठवले म्हणून सांगून टाकले. पण ही पायपीट का ? विषय बदलेल म्हणून आणखी एक सबब पुढे केली-आईची इच्छा. चांगलीच अंगलट आली. म्हाताऱ्यांनी जो सुरू केला आहे पट्टा तोंडाचा म्हणता-' असली कसली ही आई ! मुलाला काय हो कहार !' वस्तुस्थिती अशी होती की, मी पायी प्रवास करणार आहे याची आईलाच काय, इतर कुणालाही फारशी कल्पना नव्हती. बोललेले परत घेणे शक्य असते तर ! आपण उगीच खोटे बोललो याची रुखरुख काही केल्या जाईना.
वस्तीवर एकूण तीन खोपटं. एका खोपटाचा मालक आला आणि चहा झाला. रात्री मी इथेच मुक्काम करणार आहे म्हणून सांगून टाकले.
‘प्रवासात जेवणाची काय सोय ?' म्हातारीने विचारले.
‘पैसे देऊन वाटेत भाकरी वगैरे करून घ्यायच्या.' तिने आजच्या रात्रीचे जेवण
