सुरू झाले, तर प्रदूषण निर्माण करणारे खत प्रकल्प, रासायनिक कारखाने बंद करायची पाळी येईल.
प्रत्येक घरात एक देवघर असते, तसेच प्रत्येक घरात गांडूळ खतनिर्मितीचे एक सयंत्र असावे.
खत निर्माण करणारे माझ्या घरातील सयंत्र आणि त्यात सतत कार्यरत असणारी गांडुळे यांनाच मी तरी देव मानतो. देवपूजेसाठी जेवढा वेळ खर्च झाला असता, तेवढाच वेळ या गांडुळांबरोबर घालवला, तर ती खरी देवपूजा असे मला वाटते.
प्लॅस्टिकला आपण नेहमी ‘याचा किती कचरा होतो, हे डीकम्पोस्ट होत नाही म्हणून नावे ठेवतो. त्याचा वापर कमी करा असे सांगतो; पण या त्याच्या गुणधर्माला दोष न मानता त्याचा उपयोग करून घ्यावा. म्हणजे असे की, एकच प्लॅस्टिक अनेकदा वापरावे. माणूस अमृताच्या शोधात असतो. त्याने त्याला अमरत्वाची प्राप्ती होते असा समज आहे. आपल्याला विज्ञानाने निर्माण करून दिलेले प्लॅस्टिक अमरत्व घेऊन जन्माला आलेले आहे. प्लॅस्टिकच्या अमरत्वामुळे कचरा होतोय म्हणून समस्त मानवजात चिंतेत आहे. उद्या जर का मानवाला खरोखरच अमृत मिळाले, तर मानवाचे प्लॅस्टिक होईल ! तेव्हा अमृताचा नाद सोडलेला बरा.
मी माझ्या घरावर “शून्य कचरा - येथे कचरा तयार होत नाही,' अशी पाटी लावली आहे. स्वतःची टिमकी वाजविण्याचा उद्देश अजिबात नाही, पण अपेक्षा आहे की, जाता-येता एकतरी माणूस मी राबवत असलेल्या प्रकल्पाची माहिती कुतूहलापोटी तरी विचारेल. पण छे ! आजपर्यंत फारच थोड्या व्यक्तींचे कुतूहल जागृत झालेले आहे आणि म्हणून मी आशावादी आहे.
आजूबाजूची माणसे निद्रावस्थेत वावरत आहेत, असे आपल्याला वाटते. पण ती जिवंत माणसे आहेत. म्हणून त्यांचे अंतर्मन मात्र जागृतावस्थेत असेल. आज ना उद्या त्यांच्या मनावर ‘शून्य कच-याचा परिणाम होणार आहे.
येथे कचरा तयार होत नाही * २३
