हरित वर्ण शरीरें (Chloroplasts) बहुतकरून नसतात. परंतु काही पाण्यात उगवणाऱ्या वनस्पतीमध्ये, बाह्यत्वचेमध्येसुद्धा ती असतात. तसेच त्वचारंध्रे (Stomata ) जेव्हां तयार होतात, त्या वेळेस द्वाररक्षकपेशी ( Guard-cell ) म्हणून रंध्राजवळ असतात, त्यामध्ये हरित वर्ण शरीरे असतात.
संरक्षक पेशीजालरचनेचा दुसरा महत्त्वाचा भाग म्हणजे त्वचा-रंध्रे होत. त्वचारंध्रा ( Stomata ) चा अंतर पोकळ्याशी संबंध असल्यामुळे, त्या द्वारे आंतील हवा व बाहेरील हवा, त्यांचा परस्पर संबंध राहतो. त्वचारंध्रे वनस्पतींच्या जीवनकार्यात फारच उपयोगी पडतात.
बाह्यत्वचेमध्ये एका पेशीचे विभाग होऊन मध्य पडदा जाड होतो. पुढे तो आपोआप फाटून मध्ये लहान पोकळी राहते. ही पोकळी अथवा द्वार म्हणजे त्वचारंध (Stoma) होय. विभागलेल्या पेशीचा आकार अर्धचंद्राकृती असतो. त्यांत हरितवर्ण तसेंच जीवनकण, केंद्र वगैरे स्पष्ट असतात. जरी मध्ये द्वार तयार होते, तथापि त्या दोन्हीं पेशीचा संबंध टोंकांकडे राहतो. त्या पेशीद्वयास द्वाररक्षक (Guard-cell ) हे नांव योग्य आहे. द्वाररक्षक पेशी व त्वचेंतील इतर पेशी त्यांत पुष्कळ फरक असतो. बाजूच्या पेशीत केंद्र, जीवन कण, साधारण असून त्यांत द्वाररक्षक पेशीमध्ये आढळणारी हरितवर्ण शरीरें असत नाहीत,
जेव्हां पाणी ह्या पेशीद्वारांत भरू लागते त्यावेळेस त्यांची अर्धचंद्राकृति जाऊन त्या जागी वर्तुळाकृती येते, व जसे जसे पाणी अधिक शिरते तसे तसे त्यांमधील द्वार अथवा रंध जास्त रुंद अगर मोठे होते. त्याचप्रमाणे उलट पाणी जेव्हां कमी असते त्या वेळेस ते रंध्र संकुचित होते. रंध्र रुंद होणे अथवा संकुचित होणे ह्याचा परिणाम झाडाच्या बाष्पीभवनावर (Transpiration) होतो. ह्या विषयी आपण अधिक विचार पुढे करू.
वनस्पतीच्या शरीरावर येणाऱ्या केसांचा उगम बाह्यत्वचेपासून असतो. बाह्यत्वचेची एखादी पेशी बाह्यांगास अधिक वाढून केंस तयार होतो. केंस एक पेशीमय अथवा बहुपेशीमय असतात. मुळ्यावरील केस नेहमी एक पेशीमय असून त्याचे काम फार महत्त्वाचे असते. जमिनीतील निरिंद्रिय द्रव्ये शोषण करण्याचे काम मुळ्यावरील केसांतून होत असते. खोडावरील अथवा
