पान:लोक संस्कृतीचा गाभारा (Lok Sanskruticha Gabhara).pdf/64

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

श्री. छ. प्रतापसिंह महाराज (थोरले ) नगर वाचानालय सातारा .

'वासदेव' ही संस्था आहे, हे लक्षात येते.

 वासुदेव वेळोवेळी वेगवेगळ्या ठिकाणी जी गाणी म्हणतात त्याचा अभ्यास केला. तर लक्षात येते, की त्यात बरीचशी गाणी ही कृष्णलीलेशी संबंधित असतात. त्याचं रूपही कृष्णाशी साधर्म्य असल्याने तो कृष्णभक्त असणे स्वाभाविक आहे. कदाचित त्यामळेच कष्णासंबंधी लीला वर्णण्यात तो रमत असेल. त्याच्या गाण्यातून तो कृष्णासंबंधीच्या. विठोबासंबंधीच्या कथाही सागंतो. जनाबाईच्या मदतीला धावणारा विठ्ठल, तिची सेवा करणारा प्रसंगी तिचं अंग रगडतो. तिच्याबरोबर फगडी खेळतो हे सगळं सांगताना...

अवो जनाबाईच्या भक्ती देव गुंतला॥
आला वैकुंठाचा हरी
येऊन जगाला तारी
जनामातेचं आंग रगडी
धुऊन आणत्यात लूगडी
भीम राऊळामध्ये घाली फुगडी

 असं म्हणत त्या कथेत स्वत:बरोबर ऐकणाऱ्यालाही गुंगवून टाकतो अणि मग जनाबाईवर चोरीचा आळ आला तेव्हा...

काढणी लावा दंडाशी
जनीला नेली सुळाशी
ताकीत केली सर्वांशी

असं म्हणत तो ते वातावरण निर्माण करतो. मग देव धावून आले कसे ते सांगताना वासुदेव म्हणतो...

देव होती गरूडावर स्वार
सूळ पाहिला देवांनी
सूळाचे हून गेले पाणी
तारिली नामदेवाची जनी
अवो जनाबाईच्या भक्ती देव गुंतला॥

 वासुदेव हा वैष्णव आहे. विष्णूंनी घेतलेल्या वेगवेगळ्या अवतारांतली गाणी तो म्हणत असावा. असे त्याच्या वेगवेगळ्या गाण्याकडे पाहिलं कीवाटत राहतं.खरंतर ही गाणी आया-बायांनी खेड्यातल्या वेगवेगळ्या काळातील लोकांनी ऐकली. तशी ती आठवून शब्दबद्ध झाली.

 वासुदेवाच्या गाण्यात रामकथाही येते. सीतामाईला सुवर्णमृग दिसणं, तिनं रामाकडे हट्ट धरणं, रावणानं तिचं हरण करणं,

लोकसंस्कृतीचा गाभारा ॥ ६३ ॥