श्री. छ. प्रतापसिंह महाराज (थोरले),नगर वाचनालय, सातारा.
गोंड्याचे उल्लेखही या गाण्यात येतात. पाळण्याला, पालखीला गोंडे असतात. लोकगीतात हे समृद्धीचं प्रतीक मानतात. या गीतामध्ये पुढे नेणे एक छान प्रकार असतो. बाप, आजी मग आई असं गीत पुढे सरकत जातं. असंच आणखी एक हादग्याचं प्रचलित गीत यात फक्त अलवार एक क्रिया आहे.
आकण माती, चिक्कण माती
खळगा तो खणावा, अस्सा खळगा सुरेख बाई
जातं ते रवावं, अस्सं जातं सुरेख बाई
सपिट्टी काढावी, अस्सं सपिटी सुरेख बाई
करंज्या कराव्या, अशा करंज्या सुरेख बाई
दुरड्या भराव्या, अशा दुरड्या सुरेख बाई
माहेरी धाडाव्या, असं माहेर सुरेख बाई
खेळाया मिळतं, असं सासर द्वाड बाई
कोंडुनी मारतं
शेवटी या गाण्यात स्त्री मनाची ग्रामीण भागातली सासर-माहेरची सुप्त भावना व्यक्त झाली आहे. सासर-माहेर सगळ्याच लोकगीतांत सतत डोकावत राहतात. कारण ते स्त्रीचं भावविश्व आहे. तिची सुख-दुःखं त्याला बांधिल आहेत.
एक लिंबू झेलू बाई, दोन लिंबू झेलू
दोन लिंबू झेलू बाई, तीन लिंबू झेलू
हेही असंच पुढं सरकत जाणारं हादगा गीत यात पाच लिंबानंतर
पाचाचा पानोडा, माळ घाली हणमंता
हणमंताची निळी घोडी, येता-जाता कमळं तोडी
कमळाच्या पाठीमागे होती राणी, अगं अगं राणी इथे काय पाणी
पाणी नव्हे गंगा-जमुना, गंगा-जमुनाची बारीक वाळू
तेथे खेळे चिलार बाळू
चांदीच्या चमच्याने दूध पाजिले, मोत्याच्या गादीवर निजवले
निजरे निजरे तान्ह्या बाळा ती तर जाते सोनारवाडा
सोनारवाड्याचे दिवे जळे, लेकराची हसली गळे
या लिंबाचा संदर्भ लिंबविधीतून आला असावा. भुलाबाईला हा विधी असतो. हे विदर्भातून आलेले गाणे असावे. आता सर्वत्र थोड्याफार फरकाने प्रचलित झाले आहे.
