पान:महाराष्ट्र संस्कृती.pdf/८४०

महाराष्ट्र संस्कृती

८१४

 

 बाबूराव पेंटर हे कोल्हापुरातील एक अष्टपैलू कलावंत होते. त्यांनीच कोल्हापूरला कलापूर ही प्रतिष्ठा प्राप्त करून दिली; ते पोर्टेट पेंटिंगमध्ये अत्यंत निष्णात होते. त्यात कमालीचा हुबेहूबपणा असे. त्यांची पेन्सिल ड्रॉइंग्ज व मेमरी ड्रॉइंग्ज रेखीव, देखणी असत. लक्ष्मी, सरस्वती, दत्तात्रेय, ना मारो पिचकारी, मंदिराकडे अशी मोजकीच डिझाइन्स् त्यांनी केली. पण ती सगळीच कलादृट्या परिपूर्ण व सुंदर आहेत. बाबूराव शिल्पकारही होते. त्यांनी तयार केलेले महात्मा गांधी, शिवाजी, महात्मा फुले इ. बस्ट्स् प्रसिद्ध आहेत. बाबूराव पेंटर हे हरहुन्नरी कलावंत होते. ते चित्रकार, मूर्तिकार, तंत्रज्ञ, चित्रपट दिग्दर्शक, कॅमेरामन, संगीतमर्मज्ञ व सतारियेही होते. चित्रपटातील त्यांच्या कार्याचा उल्लेख मागे आलाच आहे.
 मुरलीधर आचरेकर हेही एक विख्यात चित्रकार आहेत. परदेशातही त्यांच्या चित्रांची प्रदर्शने भरत असत. मुंबईस 'आचरेकर ॲकॅडेमी ऑफ आर्टस्' ही सुप्रसिद्ध संस्था त्यांनी स्थापन केली असून बाँबे आर्ट्स् सोसायटीचे ते सदस्य आहेत. आर्ट सोसायटी ऑफ इंडियाचे तर ते एके काळी अध्यक्ष होते. उत्कृष्ट व्यक्तिचित्रे रेखाटणे हे आचरेकरांचे वैशिष्ट्य आहे. जलरंगात चित्रे काढणारे त्यांच्यासारखे कलावंत जगात क्वचितच असतील. गोलमेज परिषद, दिल्लीदरबार, संयुक्त महाराष्ट्राची स्थापना ही त्यांची फार महत्त्वाची चित्रे होत. त्यांनी चित्रकलेवर अनेक पुस्तकेही लिहिली आहेत.
 नारायण श्रीधर बेंद्रे यांची भारताच्या अग्रगण्य कलाकारांत गणना होते. सुरुवातीला त्यांनी यथातथ्य चित्रे रेखाटली. नंतरच्या काळात अमूर्त शैलीत रंग व आकार यांचे त्यांनी अनेक प्रयोग केले. दोन्ही शाखांतली त्यांची चित्रे सरस व सुंदर आहेत. आकाराची सुंदर मांडणी व आकर्षक रंगभरणी ही बेंद्रे यांची कलावैशिष्टये आहेत.
 मकबूल फिदा हुसेन यांना पद्धतशीर शिक्षण घेण्याची संधी मिळाली नाही. तरीही भारतातील श्रेष्ठ कलाकारांत त्यांची गणना होते. त्यांनी आंतरराष्ट्रीय कीर्तीही संपादन केली आहे. युरोपात व अमेरिकेतही त्यांच्या चित्रांची प्रदर्शने भरली आहेत. त्यांची चित्रे जगातील प्रसिद्ध कलासंग्रहात जतन करून ठेवलेली आहेत. प्रो. माधव श्रीपाद सातवळेकर हे वेदमूर्ती सातवळेकर यांचे चिरंजीव. वडिलांच्या हाताखालीच त्यांनी प्रारंभी चित्रकलेचे शिक्षण घेतले व नंतर इटली, इंग्लंडमध्ये जाऊन आपली विद्या पुरी केली. व्यक्तिचित्रे काढणारे प्रौढ कलावंत म्हणून त्यांची कीर्ती आहे. त्यांच्या कलेत सफाईदारपणा व समृद्ध रंगांचे वैभव यांची प्रतीती येते. देशात व विदेशात मिळून त्यांची १८ चित्रप्रदर्शने भरली होती. त्यांनी 'इंडियन आर्ट सोसायटी' ही संस्था स्थापून रसिकांची मोठीच सोय करून ठेविली आहे. महाराष्ट्र सरकारने त्यांची 'डायरेक्टर ऑफ आर्ट्स्' या पदावर नेमणूक केली आहे.
 पद्मश्री वि. ना. आडारकर हे मुंबईच्या 'जे. जे. स्कूल ऑफ आर्ट'मध्ये 'अप्लाइड