७९
भापांलरफांप् याप्गिं त्यांर्चे मूळपरीक्षप्प
मनुष्य जेव्हां काव्याचे भाषांतर करतो त्याप्र- प्रकरण १९ यांत य्हृणतात. “पंतचिं मारत पाच… › संगों जेकां मूळापातून काहीं फेरफार आपल्या त।न। मनोरजयावरोवर सदाचरणाचा वळोघ होऊन रूपांतरांत घालतौतेव्हां तो फांहोंफेरफारांत काव्य्ऽ,” चित्त भाकैरसद्वै‘त याहृवते. गुरु, शिष्य, पिता, परीक्षणात्मक तत्त्ते वापरतो; सबैच र्फेरफारक्लि पुवृंयूराजा, प्रआ, बंधु, मित्र, वगैरेंची श्रेष्ठ वापरात नाही हे वरळील विनुचनावलन दिसून कतव्य काय आहेत, शांति, क्षमा, द्या, परोपयेईल; व त्याबरोबरच मूळ व भाषांतर यांचा कार, कुलळीनऱ्व, सत्व,घय इत्यादिंकांपासून दुष्पतुलनात्मक अभ्यास केहृयास आपणांस काव्य- रिणाम काय आहेत, को'यादिं प।"ड्रपु, द्रुराप्रहृ, चूत क्वियक किती तरी नवीन गोष्ठी समजतात हें … कुस्त्रगात्तडूत्याद्दिकप्पासून द्रुष्पांरँणप्स फा‘फ् हातात लक्षात येईल; प्रकॄत प्रसंग” "गपल। चौकशीचा य’ग्’ऱ्ग् य'रात्रं' ।। आपर्हेत् ।वचार कव"। पात्रांच्या तळो’डांत विषय मर्यो'द्वित आहे. आपणापा भाषांतर तपास‘ व कव"। स्वतंत्रपणे अथांतरन्याताच्या पादांत तांता काव्यपरळीक्षणात्मक विचार करून ते फेर- आर्योध'ड्रेत किंवा आयेम्'त तदृस्रश; चालले आहेत फार नेच्ळे असतळील तेच लक्षांत घ्यावयाचे आहेत ते स्रटँ ए कव केले म्हृणजे मोरोपंत समाबांतहूंच् व मांडावया-जे आहेत. कवऱ्॰।'। द्यावे न"। ।तश्चिक्षक होते हे समजते. " मूळ कथेत काव्याच्याच दृष्टीने फेरफार करवरील गप्ष्टळी भाषांतराचा ।कमत वाढवितात ण्याचा संप्रदाय वराच जुना आहे. मूळ कथेतील यांत रोका नाहीं; पण यात कवीचा मूळावर काही भाग बदलण्याची ।""कया व तो करतांना आमप्राय व्यक्त होत नाही, यासाठी अभिप्राय मूळ कव"।वर आपला अभिप्राय व्यक्त करण्याची स्पष्ट करणाऱ्या एका करकाकडें लक्ष ओढतो. ` देखील क्रिया संस्कृत कवळोनीं "कळी-आहे. उदाहकष्णविज्ञयात श्रीकृष्णाचें चरित्र आहे… हें रणाथै वार्ल्सप्कळोने सोतेचा जो शोकपय्ट्टेवस्रायळी चरित्र ।"लद्दितांना मोरँळापतांता आपस्यापुंढं ठेंवलता "शवट केला तो मवमूर्तांला पसंत पडला नाही व मूल ग्रंथ भागवत हाच होम. या चळिरत्रांत श्रीकृष्ण-
त्याने “ ममवग्नू यास्र्मंळिक, हाच तुझा कळाव्णर्थे पुव सांव हा दुर्योघनतुता लक्ष्मणा हिचे हरण
काय. ? ” असे उद्गार काढून सीता व राम यांची भेट कद्वून दिली आहे पण मोरोपंत रसोत्पत्तीसाठळी' कथा वट्लण्याड्तक स्वळातंत्र्व घेत होता असे दिसत नाही, तर संक्षेप काठें द्यावळा विस्तार कोठें कराया याविपर्यो आपला
मित्र अभिप्राय
।कैयेने व्यक्त करीत आहे, तर काही कथाप्रसंगानु-
सार आपल विचार व्यक्त करीत आहे. मूळ भारतीय
वातावरणात चिकटून राहृणाय्या मोरँळापंताच्या ग्रंथाचे मुळ प्रेयाशींपरौक्षण मराठी भाषांतरतच्वै
आणि माषांतरकाराचळो काव्वपराक्षणतत्वै उत्तम तऱ्हेते उजेडांत आणळोल यांत शंका नाहा.
मोरॅप्पेलर्ली आपल विचार महाभारताचें अव
तरुण करतांना जागोजाग व्यक्त कै… आ’हृत
करतो, आणि पुढें लग्न होते. असा कयाभाग आणला आहे त्या कथाप्ररनेगीं कौरवांच्या आणि
यादवांच्या बायका एकठिंकाणीं मिळून आपापल्या ।"वयाहोत्सवकया सांगतात असं द्प्खविल आहेह्म प्रसंग पोड्रुक आहे, आणि या प्रसगौ'च्या वर्णनात फार संक्षप देऊन उपमोंपळी _नाहा असें मोंरँळापतळार्चे गत झाल्यामुळे मुळांत जरळी हाप्रसग थोडक्यात सांगितला आहे तरा मोरॅळापंतांनळी त्याचे वर्णन सविस्तर ।देर्डे आहे, याविषयी प।ग।रकर म्हणत।त“रु।"वमणं। आपल्या ळिववाहृप्चळी
कथा पाहेस्यापासून मोठ्या आवडीने, अमिभाताने, मोकळेपणाने, आपस्या मत्रिणळोनां सांगत आहे या मनोरम प्नसभाचें ग|ङ वर्णन करावयालप ्
स्याघिषयों इ. म. प. प।ग।रकर मोंरोषंतांचे चरित्र पतासारख्या गृहृढुखाची गाडी जाणणाऱ्या" प्रमळ
