सामाजिक कामातील कृतिशील सहभाग हे एक निमित्त. पण त्यामुळे अनेक देशांतील निसर्ग, माणसे, संस्कृती पाहण्याची संधी मिळाली. या भेटीतील अनुभव सांगण्याच्या निमित्ताने एका शिक्षकांच्या प्रबोधन वर्गात बोलावले होते. नुकतीच जर्मनीला भेट देऊन आले होते. ती माझी पहिलीच परदेश यात्रा. प्रत्येक अनुभव नवा आणि माझे डोळे, कान म्हणजे अगदी आसुसून टिपणारा ब्लॉटिग पेपरच ! मला आवडलेल्या काहीशा आगळ्या अनुभवांचे मी विश्लेषण करून थांबले. इतक्यात मागून एक हात वर उंचावला. माझ्यासाठी एक प्रश्न होता.
"मॅडम, तुम्ही जर्मनीभेटीने खूप भारावलेल्या दिसता. पण आपल्या देशाची संस्कृती त्यांच्या पेक्षा किती महान आहे! हे तुम्हाला क्षणोक्षणी जाणवले असेलच ना?"
"होय, माझ्या मातृभूमीची आठवण मला क्षणोक्षणी होत होती. माझ्याही मनात माझ्या संस्कृतीबद्दलचा अभिमान ओतप्रोत भरला होता. पण तेथील लोकांनी विचारलेल्या प्रश्नांनी मला गोंधळात टाकले. माझ्या नजरेला नवी दृष्टी दिली." माझे उत्तर.
त्यांनी विचारलेले प्रश्न असे :-
उद्याच्या पिढ्यांना ते भाग्य देणार ना आम्ही ? / १५१
