૩૪૮ भाषाशास्त्र, ह्याच्यानन्तर सुमारे पन्नास वर्षांनी, हरिचराँथ् नांवाचा जेसृट भरतखंडांत आला, आणि आग्रा हिनारच राथ. येथे कांही दिवस राहिल्यावर, आपल्यास संस्कृत शिकविण्याविषयी, त्याने एका ब्राह्मणाची पायधरणी केली, व त्याच्याजवळ सहा वर्षांपर्यंत सतत परिश्रम करून, तो ह्या भाषेत बराच निष्णात झाला. पुढे, इ. स. १६६६ साली, तो रोम शहरास परतला, आणि एकंदर संस्कृत वर्णाविषयी त्याने फारच मनोवेधक होकी - कत लिहिली. । तदन्तर, इ. स. १६७७ साली, मार्शले नांवाचा कोणी _ एक गृहस्थ संस्कृतज्ञ झाला; व त्याच्या मार्शल वजेसूट, • मागून अठराव्या शतकांतही अनेक जेसूट धर्मोपदेशक संस्कृत भाषाभिज्ञ होत चालले. ( इसवी सन १७३३- १७६७ ). पुढे, इ. स. १७७६ सालीं, जोहन फिलिपवेस्डिन ऊर्फ पाँलिनस असंतो बारामियो पॉलिनस, व त्याचे चि नांवाच्या जर्मनने हिंदुस्थानांत आगव्याकरण. मन केले, व येथे इ. स. १७८९ पर्यंत राहून, संस्कृताचे ज्ञान संपादिले. त्यानंतर, तो परत युरोपांत गेला, आणि इ. स. १७९० मध्ये, संस्कृत भाषेचे एक व्याकरणच तयार करून ते त्याने छापिलें. | पाश्चात्य देशांत, संस्कृत भाषचे हेच पहिले व्याकरण असल्याचे समजतात. तथापि, संस्कृत भाषेचे व्याकरण १ China Illustrata. (1667). २ Historians of India ( P. 265 ). By Elliot.