________________
हात पाहून मांडितात.वारीरलक्षणां होते. पुढे महाड कोटति होते. ह्मणन त्यांस महाडकर ह्मणतात. इ. स. १८९३ पासू नाकरा साडून ते इचलकरंजी एथे व मुख्यतः कोल्हापूर एथे वकिली कारतात. त्याचा बहुतक वळ इतर व्यवसायांत जातो. इ. स. १८८२ मध्ये त्यांस एक द्राविड जाह्मण ज्यातिषा भटला. तो विक्षिप्त होता. मनुष्याच्या शारीरलक्षणांवरून जन्मललागण्याचा काही मूलतत्वे त्याने पटवर्धनांस सांगितली. पुढे त्यांनी स्वतः अनेक त्यातल्या लक्षणांची एकवाक्यता झाली तितकी करून व स्वतः शेकडा नयम वसवून आपले ज्ञान वाढविले. इ. स. १८९१ पासून लांच्या साद्ध झाली. मुखचर्या पाहून कुंडली मांडण्याच्या कामी,नांची बुद्धि मोठी तीन आहे. मन 1. मनुष्य पाहतांच हां हां ह्मणतां त्याची कुंडली मांडिता ता मुख्यपाहून व कधीं जीभ आणि तळहात पाहन मांडितात या आणि जन्मकाळीं अमुक ग्रह अमुक राशीस होता बढेच हे सांगतात अस नाही तर अमक ग्रह अमक राशीस अमुक अशावर हाभव मी पाहिला सरा एकदोन अंशांची चूक पडते, असा जतात जन्मलग्न सागतात असें नाहीं; बहुधा नुस्ता राशि तर त्याचा जन्मयाचा असेल तो मनुष्य डोळ्यांसमोर असेतिषी सांगेल. गुरु गाणनाची माहिती आहे असा कोणीही ज्योः वर्षांनी येतो, नसल त्या राशीस पुनः १२ वर्षांनी येतो, शनिम्न तिथि नि ति मेषादिक राशीस येतो, चंद्रसूर्याच्या अंतर हे. मनुष्याचा 'कुडलीवरून जन्मकाल सांगतां येईल हे उघडम आणि ग्रह सतां त्यावरून ज्योतिषगणिताने त्या वेळचेह समजतात. वधनांस शारीरलक्षणांवरून लग्न आणिशात कोणत्या शता राशि उगवत होता, कोणता गदा आहे. नेहमीच अंश सांगतात असें नाहीं; बहुधा कुंडली पाहून, ती ज्याची असेल तो मनुष्य डाळ्या काल ज्यास ज्योतिषगणिताची माहिती आह एकदां ज्या राशीस असेल त्या राशीस पुनः रवि चैत्रादिक महिन्यांत मेषादिक राशास घते, या नियमांवरुन कंडलीवरून जन्मकाल जन्मकाल सांगितला असता त्यावरून काढितां येतात. परंतु पटवर्धनांस शारा दणजे जन्मकाळी कोणता राशि उगवा. स्थानी होता हे समजतें. तें कंडलीत माडिल जन्मकाल सांगतां येतो. यावरून असे निष्पन्न होते की मनुष्या स्थिति आणि त्या वेळी उदय पावत। ध्याच्या शरीरावर काही लक्षणे उत्धर्षय संबंध आहे असे सिद्ध झाले या* आ गतल्याप्रमाणे कुडलीत मांडिले ह्मणने पटवणार न्मकाळी रवि लाशांतली ग्रहांची न होने का राशि ( ग्रह हा अनुसरून मनुउदय पावत उमालेली असतात. ह्मणजे मनुष्याशीं ग्रहांचा लक्षणे उवषयावर अनेक शंका निघतात. त्या सर्वांचा ६ झाले आणि पटवर्धन यांस साधलेली विद्या अवगत माधीबद्दल विचार करितां यावयाचा नाही. तथापि संभवनीकारता येण्याजोगा आहे तितका विचार केल्यावरून माझा वर एथे विचार कार झाल्याशिवाय या गोष्टीबर्ण विचार क शंकांचा मला करिता येण्याजोगा आह लिहिलेला सिद्धांत झाला आहे. - पटवर्धन हे लोकांस बहधा नुस्ता परंतु हे कसे सांगतात हे काही लोकांस जन्मकाळ सांगतात व कांहीं फळे सांग तात सागतात लोकांस समजत नाही यामुळे पटवर्धनांच्या विद्येचें समजत नाही. मंत्रसिद्धीच्या साह्यान जन्मका वाटतं. परंतु ही समजूत चुकीची आहे. शारीरलक्षणांवरून लग्न असेंही कोणास वाटते. परंत ही समजूत च्याही शंकांचे समाधान करण्यास पटवर्धन तयार आहेत. ते या कामीं कांही घेत नाहीत हे प्रसिद्ध भाहे.
