१११ संसारांत तिला ण्यास फार मेहनत पडती काय? कपडे अंगावरून वजनाचा जोर सहन करतील इतके मजबूत असतात. ण्यापेक्षा त्यांच्या घड्या करून नीट' ठेवल्याने कितीसे होते? आमच्या घरी एक तरुण मुलगा दुसरे काही रसायनिक पदार्थ घालितात. त्यांच्या यो-कांहीं काळ होता. तो अंघूळ करण्यास गेला झणजे होतो. मग तो दाबून त्यांतील पाणी काढून टाकितात, अंघूळ झाल्यावर जाऊन पाहावे तो ते सर्व मोरीतच व खूप कुटतात. नंतर तो लाटून लाटून पातळ के-भिजत पडले असत. ते दुसऱ्या काणी न काढले तर ल्यावर त्याचे पाहिजे तितके मोठे तुकडे कापून गिर- त्यांची त्याला कधी आठवणसुद्धा होत नसे. मग जेव्हां एकाद्या वस्त्राची गरज लागे तेव्हां तो सर्वे घर गिरणींत जाई तोपर्यंत त्यांचे थर एकमेकांस चिकटून व्यवस्थेने ठेवण्यास शिकविले पाहिजे. नाही तर ती मुलांस व मुलींस आपल्या वस्तु नेमल्या ठिकाणी १२०० पौंड धलप्या निघतात. आणि १०० पौंड लोकांवर टेकण्यास इतकी शिकतील की ती अगदी जान् आपल्या आईबापांस न विचारतां तळ्यांत मासे म्यागी शाळेतून घरी आली. तेव्हां तिची आई धरण्यास गेला. दुसऱ्या दिवशी त्याच्या मित्राने त्यास पुढल्या खोलीत काही मित्रांशी बोलत बसली होती. विचारले, "तुला कांहीं मिलाले काय?" जान ह्मणतो, "नाहीं. मी घरी येईपर्यंत काही मिळाले नाही, | "ह्मणजे?" "ह्मणजे, घरी आल्याबरोबर छडीचे रट्टे सन १८९2] बालबोधमेवा. लांकडांच्या लगद्यांचे कागद. धांवत जाऊन आपल्या आईचा मुका घेतला व आपली टोपी काढून तिच्याजवळ दिली. भेटण्यास आलेल्या पूर्वी कागद करण्याच्या कामी चिंध्या व दुसरे काही मित्रांकडे पाहून त्यांस सलाम केला. आणि माडीवर पदार्थ यांचा उपयोग करीत असत. परंतु आतां त्यांच्या जातां जातां आपले हातमोजे काढून जमिनीवर टाकले. ठिकाणी लांकडांच्या तंतूंचा उपयोग होऊ लागला हे सर्व पाहून तिची आई हांसली व ह्मणाली-“मुलगीच आहे. त्या तंतूंला लगदा ह्मणतात. कारण पूर्वी का- आहे. तिला काय कळते?' गद करण्याकरितां ज्याप्रमाणे कापूस, ताग, चिंध्या, मुलगीच आहे खरी, आणि ती असे करते ह्मणून वगैरे कुटून तयार करीत व त्या पदार्थास लगदा ह्मणत आईला गुदगुल्या होतात. परंतु अणखी काही दिव- त्याप्रमाणेच हल्ली कागद करण्याच्या लांकडांच्या तंतूं- सांनी हीच संवय तिला जडून राहील. तिला आप- लाही लगदा हेच नांव पडले आहे. हा लांकडांचा ल्या वस्तु नेमक्या ठिकाणी नीट मुळीच ठेवता येणार लगदा रसायनप्रयोगाने तयार होतो. प्रथम लांक डांचे नाहीत. त्यांची गरज लागेल तेव्हां त्या सांपडायाच्या ठोकळे घेऊन त्यांची साल काढून ते अगदी निर्मळ नाहीत. पुढे अणखी मोठी कामे तिच्यावर पडतील करितात. यासाठी की, त्यांचे तंतु सारखे निघावे व तेव्हां तिला ती झेपणार नाहीत. त्यांच्यावरील कुजका व डागळलेला भाग अगदी नि- टापटीप साधणार नाही. या मुलीने आपली छत्री घून जावा. याप्रमाणे ते ठोकळे निर्मळ झाले ह्मणजे खुर्चीवर टाकून दिली. ती उचलून योग्य ठिकाणी ते आडवे कापून त्यांच्या पातळ धलप्या करितात. ह्या तिच्या आईने नच ठेवली तर कोणी नकळत तिज- धलप्या कागदाच्या गिरणीवर उंच माडी असते तेथे वर बसेल. आणि छत्री मोडेल. परंतु ती छत्री ने नेऊन,पडघमाच्या आकाराच्या एका डब्यांत घालितात. मक्या जागी ठेवण्यास किती श्रम लागले असते ! तो डबा फार मोठा व मजबूत केलेला असतो. त्याची डबे दर चौरस इंच जागेवर ७५ पासून २०० पौंड उतरले की त्यांचा एकच बोळा करून पेटीत कोंब धलप्यांनी डबा भरल्यावर त्यांत सलफ्यूरिक आसीड व गाने त्या धलप्यांचा कापसाप्रमाणे अगदी मऊ पदार्थ मोरीत आपले कपडे काढून टाकी. णीत पाठवितात. या स्थितीमध्ये लांकडी तंतु ४० भाग व पाणी ६० भाग असते. इतके पाणी त्यांत शोधात फिरे. राखून ठेवण्याचे कारण एवढेच की, ते कापलेले तुकडे बसू नयेत. एक खंडीभर गंधसरूच्या लांकडांच्या निरुपयोगी होतलि. धलप्यांची किंमत तनिपासून चार रुपयेपर्यंत येते. चुटके. मुलगीच आहे. म्यागीने घरांत येतां येतों आपली छत्री एका खुर्चीवर टाकून दिली. आपली पुस्तकें बाज्यावर ठेवली. पेन्सल तर बाज्यावरून पलीकडे गडबडत गेली. मग तिने मिळाले." नुकसान आणि त्याची शा० रा० मोडक.
