१५
३३. आपल्या पूर्वीचा खताविरुद्ध, म्हणण्यावि.रुद्ध, किंवा जा निवाड्यास तो पक्षकार असेल त्या निवाड्याविरुद्ध वाद सांगण्यास त्या पक्षकारालदी असत्ये, त्या बंदीस 'प्रतिबंध' असे म्हणावें.
३४. इंग्रेजी कायद्याप्रमाणे मतिबंधाचा जाति तीन आहेतः-(१) सरकारी दफ्तरांतील विषयाने;(२) खतानें; (३) साधारण प्रख्यातीचा विषयाने;असे तीन प्रकारचे प्रतिबंध आहेत.
३५. (१), सरकारी दफ्तरांतील विषयाने प्र- तिबंध.- न्यायाचा कोर्गचे दफ्तर काळजीने व ख- चितपणाने लिहिलेले असते, असे शास्त्राने अनुमित आहे; आणि, वादाचा शेवट व्हावा यास्तव तें दफ़्तर खरे आहे, असें, शास्त्र निश्चयान्मक अनुमान करते; आणि पुढे सांगितले आहे त्याममाणे जा निवाड्यांत तो मनुष्य पक्षकार किंवा संबंधी नसतां त्या निवा- ख्यांत जा बाबतींचा निर्णय झाला असेल तेवढ्या खे- रीज करून, कोणासही त्या विरुद्ध शाबिती करण्या- चा अधिकार कायदा देत नाही. उदाहरण, कज्जा योग्य रीतीने चालविला होता, असें दफ्तरावरून दिसून येत असल्यास, जो मनुष्य न्यांत पक्षकार असे- ल त्यास त्या गोष्टीचा विरुद्ध वाद सांगता येत नाही; किंवा एकादी जबानी अशुद्ध रीतीने दफ्तरांत लिहि- ली आहे, असे दाखविण्याचा पुरावा घेतला जाणार नाहीं ( या ग्रंथाची कलमें ३४८, ३५७ व ३५८ पहा).
