निरीक्षण. • भूमिखंडाच्या अखेरीस जरा गमतीचा मजकूर आढळतो तोही येथे देऊन ठेवितोंः– ५४ येन श्रुतमिदं पुण्यं पुराणं पद्मसंज्ञकम् । सर्वे हि साधितं तेन चतुर्वर्गस्य साधनम् ॥ १९ ॥ पुराणसंहिता पूर्णा श्रोतव्या धर्मतत्परैः । सपादं लक्षमेकं तु ब्रह्माख्यं पुष्करं शृणु ॥ ३९ ॥ कृते युगे तु निष्पापाः शृण्वंति मनुजा द्विज ! । लक्ष्यास्यार्धं ततः कृत्स्नं पुराणं पद्मसंज्ञकम् ॥ ४० ॥ लोकानां तु सहस्राभ्यां द्वाभ्यामेव तथाधिकम् ॥ ४१ ॥ त्रेतायुगे तथा प्राप्ते यदा श्रोष्यंति मानवाः || द्वाविंशतिसहस्राणि संहिता पद्मसंज्ञिता ॥ ४२ ॥ द्वापरे कथिता विप्र ब्रह्मणा परमात्मना । द्वादशैव सहस्राणां पद्माख्या सा तु संहिता ॥ ४३ ॥ कलौ युगे पठिष्यंति मानवा विष्णुतत्पराः । द्वादशैव सहस्राणि नाशं यास्यंति सत्तम ॥ ४४ ॥ कलौ युगे तु संप्राप्ते प्रथमं हि भविष्यति ॥ तु या श्लोकांचा काय अर्थ करावा हेंच मला समजत नाहीं ! पूर्वी पद्मपुराण ११ लक्ष कृतयुगांत होतें, तें त्रेतायुगांत ५२००० झालें ! द्वापारयुगांत २२००० झालें ! व कलींत १२००० राहील ! ! ! पुनः कलींत तें पूर्वीप्रमाणे वाढेल ! सारांश, या श्लोकांवरूनही या पुराणावर चार संस्करणें झाल्याचें कळून येईल. पातालखंडांत जी रामाची कथा आलेली आहे ती कालिदासाच्या
