पान:पाश्र्चात्य पुरुषश्रेष्ठ.pdf/३३

पुरुषश्रेष्ठ

२८

 

---

 या कार्थेजवाल्यांनी वीस मैलांच्या आवारभर आपलें शहर वसविलें होतें व भोवतालीं भल्या भक्कम भिंती घालून मधून मधून दांडगे बुरूज उभारलेले होते. यांच्या आंतल्या अंगाला हत्तींचे व घोड्यांचे तबेले असत. समुद्रकांठीं मोठ्या बंदराच्या पोटांत लहान बंदर अशी त्यांनी दोन बंदरें बनविली होतीं. शहरांतील मोठमोठाले उंच प्रासाद आणि देवळें बांधलेलीं होतीं. लांकडावर व निरनिराळ्या धातूंच्या पत्र्यांवर सुंदर नक्षीचें काम करून त्यांनी इमारतीस पराकाष्ठेची शोभा आणिली होती. जागोजाग सुंदर बागा, मनोरे, फुलांचे ताटवे, मधून मधून लाल फुलांनीं शोभिवंत दिसणारी हिरवळीची मैदानें, पोंवळीं पसरलेल्या बागांतील पायवाटा, सोनेरी वण उठलेल्या संगमरवरी दगडांचे सुंदर खांब व त्यांवर पसरलेले सुरम्य सौध, वर पोचावयास बांधलेले शिसवीचे काळेभोर जिने, भोंवतालचीं फळांनी लकटलेलीं अंजिरांची झाडे अशा एक ना दोन, वैभवाच्या आणि विलासाच्या हजारों खुणा त्यांच्या शहरभर पसरल्या होत्या; पण वैभवाच्या निशेंत या लोकांचें मन मात्र पांगुळलें नव्हतें.
 त्यांची राज्यघटना म्हणजे शहाण्यानें सांगावें आणि इतरे जनांनी ऐकावे अशा तऱ्हेची असून सुफेती नांवाचे दोन राजासारखे अधिकारी ते नेमीत. ज्यास आपण धर्म म्हणतों त्याची कल्पना त्यांस बेताचीच होती. कांहीं क्रूर व अक्राळविक्राळ देवतांची पूजा ते करीत व त्यांच्यापुढे माणसांचे बळी देत. पण ही गोष्ट कांहीं त्यांनाच लागू होती असें नाहीं. सुधारलेले म्हणून ठरलेल्या तेव्हांच्या रोमन लोकांतही असली बलिदानाची पद्धत चालू होतीच. साध्या पातकासाठींसुद्धां माणसाला सुळावर चढवीत. असो. राष्ट्राच्या रक्षणासाठी त्यांनीं एक फार मोठें आरमार तयार केलें होतें व त्याच्या बळावर सर्व समुद्रभर ते आपली सत्ता गाजवीत आणि रोमन लोकांस केवळ कःपदार्थ लेखीत.
 रोमन लोकांशीं कटकटी सुरू झाल्यावर ख्रिस्तपूर्व २६५ साली