पान:पाश्र्चात्य पुरुषश्रेष्ठ.pdf/३२

२७

हॅनिबल

 

---

 त्यांचा देश संपत्तीनें गडगंज भरला तो त्यांच्या कौशल्यामुळे व उद्योगशीलतेमुळें. पण शेजारच्या उचल्या लोकांना, कीं ज्यांना स्वतः कष्ट करावयास नको होते पण दुसऱ्यांचें लुबाडण्याची ताकद मात्र ज्यांच्या अंगांत होती, त्यांना हे त्यांचें वैभव खपेना. मोठमोठाल्या टोळ्या करून ते यांजवर चालून येत. ते आले म्हणजे यांनीं त्यांस पुरेसा मलिदा चारावा व वाटेस लावावें. असें कित्येक वर्षे चाललें होतें. ज्ञान आणि वाणिज्य यांच्या उत्पत्तीला आणि रक्षणाला क्षात्रधर्म समाजांत असावा लागतो हें त्यांस समजलें नव्हतें. शेवटीं त्यांच्या संपत्तीची वार्ता शिकंदर बादशहाच्या कानीं गेली. अवघी पृथ्वी पादाक्रान्त करावयास निघालेला हा वीसबावीस वर्षांचा अलेक्झॅन्डर त्यांच्या या समृद्ध देशाच्या हद्दीवर येऊन थडकला. त्याच्यापुढे अर्थात् त्यांचें कांहींएक चालेना. तेव्हांपासून साधारण मानानें या लोकांची पिछेहाटच सुरू झाली असे म्हणावयास हरकत नाहीं. या आपत्कालीं त्यांच्यांतील कित्येक लोक परागंदा झाले व आपल्या जहाजांच्या मुक्कामासाठी भूमध्यसमुद्राच्या दक्षिण किनाऱ्यावर ट्यूनिश शहराजवळ जो त्यांनीं एक टप्पा बनविला होता तेथें ते जाऊन राहिले. ज्ञानवाणिज्याबरोवर क्षात्रधर्मही त्यांनी आपल्या लोकांत उत्पन्न केला आणि भोवतालच्या अडाणी व रानवट लोकांवर आपली हुकमत चालू करून, त्यांच्या फौजा बनवून त्यांनीं कार्थेज नांवाचें एक बलाढ्य राष्ट्र बनविलें. हळुहळू भूमध्यसमुद्राच्या दक्षिण- किनाऱ्याची सर्व पट्टी त्यांनी व्यापून टाकली व भूमध्य समुद्र म्हणजे केवळ त्यांच्या पायाखालची वाट असल्यामुळे त्यांतील बहुतेक सर्व बेटे त्यांनी हस्तगत केलीं. शेवटीं त्यांच्या राज्यविस्ताराची हद्द पसरतां पसरतां प्रसरणशील असें जें रोमन साम्राज्य त्याच्या शिवेशीं यांची शीव जाऊन भिडली व दोन बलिष्ठांच्या गांठी पडल्यावर जें व्हावयाचें तें सुरू झालें.