पान:न्याय रत्न.pdf/66

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले नाही

________________

१५) न्यायाची मूळनवे. प्रत्यक्ष पुराव्यांत ग्राह्यकरीन जाव्या. तथापि त्याविषयी खात्रीपाहण्याचे कामात कमनजचीज होऊ देऊ नये. 2 ज्याचीत प्रमाणावरून जीगोष्ट भरवशा लायरब खरीमानणे भागपउन अ सते त्या गोशीचे खरेपणाची रखचिती त्याप्रमाणावरून असली तरच नीरवचिनी प्रत्य स पुराव्यात ध्याची येरवी घेऊनये.. ४ नेत्रेट्रिय.कर्गेद्रिय.स्पर्शेदिय.यांन काही व्यंगता असली तर त्यामनुष्याचे अनुभव घेण्यात अर्थातच कमतरता असते यावरून जितकी व्यंगताअसने तिव की त्यामाप्ती पुराव्याची योग्यना न्यूनत्व येऊन कमीपउने हैसित्य आहे. यासारी त्याविषयीची दक्षता प्रत्यक्ष पुराव्यांन फारच रेविली पाहिजे. ५ जेथेयेक जातीच्या येकप्रतीच्या येकमासल्याच्या विनणेच्या वस्तू चोरीस गेल्या असतात तेथे साजिनसा फिर्यादीच्याच आहेत असे ठरविण्यास सावस्तूनेनाना वो चरी परत मिळेपर्यत येकसाररवावं उनपडना पाहणारा असेल साचेसाक्षी निशीप्रलक्ष पुराया असला पाहिजे तरच शाबिरी होईल.नमें नसलेतर फिर्यादीची यस्तके दान चोरली बनीरहीवस्तआहे असे सिध्द करता येणारनाही. उदाहरण केदीने रिर्यारीचे सीरुपये १० चोरले आणि केदीचे घरांत तीरुपये १० जरी मियालेन रीनेच हे रुपये आहेतअसेंम्हणतायेतनाही. ६ मुद्देमाल पहश्यखुणारखाणा आणि जरवमा प्रत्यक्षरुनी आणि परिणाम जो हरीस पउन असतो त्याबद्दलची साक्षणे यासर्वाची गणना प्रत्यक्षपुराव्या चे पोरांत केलेली आहे. ७ योग्य अधिका-याचे कायदेशीर लेखास प्रत्यक्ष पुरायांनं गणणे भागआहे तसेंचनकाबो वपंचनामें हेप्रथमदर्शनी सुराच्यांन मोजावे.ज्याकागदावर सही शिका असावयाचा असतो जोत्यावर नसला तरनो प्रत्यक्ष किंवा प्रथमदर्शनी पुराव्यान पेण्यासलग यरत आहे असे समजण्यास मान्य होतनाही. , वर्नमानपत्रे छापीलग्रंथ.यंत्रद्वारा जालेली नकुल प्रथमदर्शनी पुरावे समजावे. यांच येकसारख्या यंत्रहाराने साच्यातून पाउलेल्या मूर्तीचाही समावेशहीवोअसे समजावे ९ योग्य अधिका-याचे रुजूनिशी असलबरहम नकल असलीनर नोकागद असल कागदाप्रमाणे मानण्यास त्यासहीरे योगाने साकागदाचे अंगी पुरायाचे प्रत्यक्षत्वपास होने असे समजावे. १. पोष्टमास्तरचे रजिष्टर पावतीचे दाखल्यावरून पत्र पाबने केल्याचा प्रथम दमी पुराना होनी