पान:न्याय रत्न.pdf/65

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले नाही

________________

पुरावा. अधीक व कोणने जानीचा उणा असाअसतो. तथापि त्यामुळे येकास दुस-याने बाध येतो असे होत नाही पुरावेहे येक मेकांचे मदतनीस्पआहेत-पुराव्यांतल्या पुराव्यात भेद दिसण्यास च दर्शविण्यास कोणाला जीसवड सापडते ती पुरावा करणाराचे वदर्शवि णाराचे कचे चपलेपणामुळे चतुराईनुरूप सांपउने असे समजावे. जोगोष्ट अनुमानाने सिध्द करतायेत नाही तीसिध्दकरण्यास प्रत्यक्ष पुरावा अ सलाच पाहिजे तसेच जेथे प्रत्यक्षपुराव्याचा अभाव असतो त्याठिकाणी अनुमानागाच अंश लागू केलापाहिजे. ज्यागोरी सिध्दकि वारद्द करावयाच्या असतील त्या सिध्दकिंवा रद्द करण्याचेका मान प्रत्यक्ष वअनुमानाचा पुरावा कसकसे रितीने कितीअक्ल वर्चकरून लागूके लापाहिजे हेनिवडून काटून काम चालवावे. जीगोष्ट ज्यावरून सिषकि वारद्द दिसते तीगोर स्वरी किंवारचोटी असे मानण्या स पुरनाअधार मिळेपर्यत तीजशी मानली असेल तशीच कायम राहूं सकतेअसे समजावे. १ प्रत्यक्ष पुरावा. १ कोणतीहीबारविनादाची संशयात्मक गोष्ट अमकच प्रकारची आहे असे ज्यायोगा ने निर्णय करुन नि:शांक पणाने यात्रीहोण्याजोगे तत्क्षणी दर्शवितायेने अथवायाह ण्या बरोबर समजने सायोगास प्रत्यक्ष किंवा प्रथमदर्शनी अथवा सकनदर्शनी पुरावा असे म्हणावे. याची थोडी उदाहरणे रवाली लिहिली आहेत. (१) जे अन्न पात्राबर वाटले सान विषअसले तर ते अन्न प्राणघातक असल्यामुळे को णाचे तरी मरणास कारणहोईल असे त्याअन्नाचे दुर्गुणा विषयी ते अन्न पाररयताच प्रथमदर्शनी सुरावा आहे. (२) उरले लें दव्य जमीन उकरून कोणीकाट्न दिल्हेतर तितक्यावरून तेदव्य त्या ठिकाणी आहे हे त्याजला माहीन असल्या विषयीचा मात्र सरुतदर्शनी पुरावा आहे. (तितक्या वरून त्याणेचने चोरले किवातेथे ठेवले भसापुराचा होननाही.) (27 नपरानसना किया असून परागंदा असतां अथवा त्याच्यात काही व्यगनाअस नां त्याचीस्त्री गरोदर झालीनर तितक्यावरून त्यास्त्रीने निरवालम व्यभिचार केला असे सिख कर पगाचा गरकारपणा हायसरून रर्शनी पुरावा आहे असे रविजो. या अन्च ये प्रत्यक्षपुराव्याची लक्षणं ध्यानान आतीनजानी.सारांवा जेथे प्रत्य क्षप्रमाण असने तेथे त्याचा अंश असक्षपुराव्यांत विशेष असतो असे समजावे. २ जीगोष्ट स्परपणे पाहिली वर्तेपणी ऐकिली अथवा दियारा अनु बली म्हणजे ज्याविषयी काहीयेक संशयन नाही असलागोधी असतील सामान