________________
बापथअगरप्रतिज्ञा. ला शपथ देण्याचा अधिकार नाही त्यापुढे कोणीही शपथना हू नये असेंसिझआहे. ६ साक्षीदार आपथ अगर प्रतिज्ञा घेण्यास पात्र आहे की नाही हे प्रथम पाहावें। तसे पाहिल्यावांचून न्यायाधीशाने साजला आपथअगर प्रतिज्ञा देऊनये कारयास पथ अगर प्रतिज्ञेचे महल काय हे त्याजला जरगऊक नसेल तर त्याचे हातून तिना उपयोगगैरस्तिरितीने होऊन शपथकिनाप्रतिज्ञा देणेही निरर्थक होईल. ७ काहींमधे अस्तिक व काही नास्तीक असतान,-आस्तिकांचा शपथेवरभ रवसा असतो- तसा नास्तिकांचा नसतो यामुळे मनुष्योत दोनवर्ग आहेत, असे मानलेंगेले आहे. ज्याची धर्मावर किंवाईपरावर प्रत्याआहे किंवाजगाचा नियंना ईश्वर यानावा ने कोणीतरी आहे किंवा असावा, अशी ज्याचीसमजूत झालेली आहे किंचाईश्वरास जो मानि तो किंवाणितो अथवा मिथ्या भाषणाने इश्वर को पायमान होऊन बासनक रील अशीज्याचे अतः कर्णात श्रधा असते म्णजे, सुग्यपातक काय आहे यावि षयी ज्याची समजून जालेली आहे किंवा ज्या-या शपथेव्यागयी विश्वास असतो किंवा वायथेचे महत्व जोजाणत असतो नसले मनुष्य मात्र शपथ अगर प्रतिज्ञादे ययास पात्रआहेत असेसमजायें तथापि शपथेची योग्यता रमहन्व काय न्या याधीशाने साक्षीदारास आणखी समजून सांगावे हे बरें. ९ वरलिहिलेले गुण ज्याचे अंगी नसनाव किंवा त्याचेविकह रितीचे असताततोच नास्तीक समजावा त्याजला वापथ किंवा प्रतिज्ञा देऊनये. कारण त्याजला त्यांची योग्यता माहीत नसते किंवा तो जाणतहीनाही.पा १० को गात्याही प्रकाराने असो पण सत्यनिघावे असा न्यायाचा मुख्यत्वेकरून टेनःआहेतो. सिलीस ने रायाने उपाय पाहिजे त्यारितीने करावेत. स्परेनिघण्याचा अ ययुक्तीने जर मार्गनिघेल नर शपथेचे प्रयोजनआहे असे नाही. पण तसामार्गन सल्यामुळे परे बोलण्याकडे साक्षीदाराचे अंत: कर्णप्रवृत्त करण्याचारापोवाचूनदुस राउपाय दिसत नाही त्याअर्थी पथदेण्याचाउपाय साक्षीने का मान योजिलेला आहे. रापपद गोती जोमनुष्य ज्यारितीचे वापस मानित असेल त्यारितीची शपथ त्याजलायादी. म्हणजे सत्यनिघण्याचा अधिक संभव असतो-ज्यारितीने शययेसजो मानितमाही नसली नापध लाजला दिलीअसनांवरे बोलणेच योग्य आहे असे चाटण्याचा त्याचे अंतःकर्णावर नसल्पा शपथेचे योगाने उसा किंवा दाब बसणार नाही मग नसली वापथ देण्यात अर्थतरी कोणता? १२ येकधर्मी मनुष्यास टुसरे धर्मातली शपथ दिल्हीतर ती त्याजला त्याने स्वधर्मीय राय थे प्रमाणे मान्य होणार नाही, यासारी जावीत्यास लाचधर्माभन्त एं
