पान:न्याय रत्न.pdf/104

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले नाही

________________

शरीरसंबंधी अपरायांचे याबदीन. केला. १० गतिील मुलाचा वध करणे हा मनुष्यवधनव्हे तथापीतेंमूल यो बाहेर सन) आले होते व जिवंत होतें मगनेश्वासोटास करो अथवा नकरो अशा अवस्थेन कांही कृत्य केल्याने ते मेले असल्यास प्राय: सदोष मनुष्यवध केला असेंच समजावं. ११ एकास मुद्दाम मारताना नजर चुकून दुसराच दैवयोगाने मेला तर तो अप राधनाही पण दोघेही यास दिसत होने व मारण्याचा रत्का कीण समय आला नवना, व एकास मारताना समयी दुसरा मरूं सकेल असे समजनहोने असे असून त्यापैकी ज्यास मारण्याचा इलाज केला तोनमरता दुसरा मेला नर सदोष मनुष्यवध झाला. १२ बरोबरी त्वेषास किंचा कोधाम चटण्याचे कारण अकस्मान झाल्यामुळे देहभान सुटून कोधास चरविणाराचा किंचा त्याजला मारनानां दुसरकोणाचा धोनी मुळे किंवा दैव योगाने वध झाला तर तो सदोष मनुष्य रध झाला. परंतु कोधाचें का रणलबाडीचे नसावें ह्मणजे कोणाचा जीव घेणे मनांतून आहेतें सिध्यास त्याचे आणि खुनाचे चार्जापासून करवणुक असाची असेहेतूने बनें शोधून कादलेले अगर पठे उकरून किंवा उपस्थीन करून काढलेले असे प्रकार में कोधारें कारण नमा सेन्चवाजवी किंचा कायदेशीर कृत्य कोणी केल्यामुळे ते यास नरूचून त्यापासून को पआल्यास वध झाल्यास तो कोधयेणे गैरकायदेशीर समजाचे. केलेले वधा बद्दल खुनाचे चानापासून त्याची सटणुक नाही. तसेच खासगी नात्याने बनावकरी "त असतां कोणी काही कृत्य केलें तेंयास रुचलें नाहीं आणि कोष आला व त्यापा पून वधशाला नर तसला कोषयेणगैरकायदेशीर आहे, असे समजावे. त्याणे केलले बधामुळे त्याची खुनाचे चार्जापासून फटणुक नाही. या कामात कोधास चदण्यास कारण जाले नेइन्के याजवी होने की, त्यापा रात केलेला बघन्याय रशीने रवून असें ह्मणण्यास पात्र नाही असे भारीमहला आहे की काय हे पाहिले पाहिजे. १३. वस्त्रीशी परपुरुष गमन करनो असेहधीने पाहन कोधाने वध केल्यास त्या खटल्यांत कैदी वध केल्यास कबूल असला तरी त्याची वसंतोषाची कबुलायत ना कबुलायनाप्रमाणे समजावी. असे कितीएकविद्वान व ज्ञानेन्यायाधीशांचे मत रवाजगी नात्याने बचाव होण्यास दुसरा काही इलाज राहिला नाही अशा प्रसंगी त्याचा पूर्वीपासून जीव घ्यावा असा हेतुनयना आपलाबचावकरण्या