नाहीतर नवऱ्याला बोलावून त्याची समजूत काढतो. काळजी नका करू. पण…" बोलता बोलता माझे लक्ष तिच्याकडे गेले. ती डोळे विस्फारून माझ्याकडे पाहात होती. डोळ्यात दिलासा चमकत होता. क्षणात हात घट्ट पकडून ती वोलली,
"देवा..दैवा म्हनतात माला. दैवशाला कदम नाव हाय माझं. मला कोरटात न्याल मावशी? मला जज्जासमूर न्याल? मी समदं सांगीन त्याला.."
दैवशाला दिलासाघरात राहू लागली. तिचं गाव आमच्या अंबाजोगाईच्या जवळचंच आणि माहेर पुढे चार कोसांवर. शिक्षण शून्य. लहानपणी शाळेत घातले होते. पण मास्तर एक नि शाळा चौथी पसवर. मास्तरांचा डोळा चुकवून घरी पळून जायला मजा वाटायची. झाडावरची जांभळे, पेरू, कैऱ्या, सीताफळे शिवाय रानातल्या कामुन्या. यांची हाक कानावर कायमच असायची. मग काय? बापाने काढून घेतले नाव शाळेतून नि रवानगी केली शेळ्यांच्या मागे राखोळी म्हणून. हे काम मात्रं दैवाला खूप आवडायचे. त्या गमतीजमती सांगताना दैवाचे तेजदार डोळे पार हरखून जात. ती सांगे "ताई, मास्तर कमळाचा 'क' शिकवायचा. आता कमळ कुठं बगितलया वो आम्ही? काळं की गोरं ते! मी मास्तरला म्हनलं की …गुरुजी कणगीचा 'क' शिकवा की, आमाला कणगी म्हाईत हाय. तर केस धरून वढले पहा...." "ताई, बदामी बकरीचे डोळे लई सुंदर होते. काळं रेशमी अंग इतकं मऊसूत की इचारू नका. दुदूबी भरपूर द्यायची. तिची चार बाळातपणं मी क्येली. पन लेकरू वो! जरासं मोठं झालं की माजा बाप अंबाजोगाईच्या मटन खानावळीत इकून टाकायचा. तवा मातर लई रडू यायचं."
"तू खात नाहीस मटन?" कुणीतरी दुसरी विचारी.
"आन आता? आठ दिस न्हाई जिभेला लागलं तर समदं अळणी वाटतंय. मटन तर हवंच. पन आपल्या बकरीचं नको ना."
तर अशी ही दैवा आठ - पंधरा दिवस धड राहिली. एक दिवस सकाळी फोन खणखणला, "ताई, दैवा भयंकर त्रास देतेय.. रात्रभर आम्ही जागे आहोत. अंगावर रॉकेल ओतून घेत होती. तुम्ही येता ना इकडे?" संस्थेतील प्रमुख संवादिनी श्यामा बोलत होती. मी लगेच पायात चपला सरकवल्या.
समोर दैवाचा अवतार होता. अंगावर ओरखाडून घेतलेले. डोळे लाल
