दमयंतीला तीन मुली, दोन मुले, पती, ती स्वतः असा ७ माणसांचा संसार पती नि दोनही मुले भूकंपात चिरडून गेली. मागे फक्त बाया. "कामाची माणसं गेली नि बिनकामाची शिल्लक राहिली." तिची प्रतिक्रिया होती. आज साऱ्यांना सावरणारी दमयंती बिनकामाची होती का?
"भूकंपाच्या निमित्तानं पुस्पाताई सारख्या अनेक ताया आणि भाऊ इथे आले. त्यामुळंच आमी बदललो. भूकंपाने निर्माण केलेली ही एक नवी संधी होती. लक्ष्मी ९ वी पास तिला १८ वी पर्यंत शिकून मोठी मास्तरीण व्हायचंय.
तर भूकंप होऊन वर्षे उलटून गेली आहेत. हिंडतांना कुठेही गणपतीचा दणदणाट .. थाट अजूनही जाणवत नाही. साधीशी नोंद कुठेतरी असते एवढेच. दुसऱ्या दिवशी लक्ष्म्या जेवायच्या होत्या. मराठवाड्यात लक्ष्म्यांचा सण अत्यंत उत्साहाने आणि श्रद्धेने साजरा होतो. सगळे कुळ एकत्र जमते. हा सण म्हणजे शेतात उभ्या असलेल्या धान्य लक्ष्मीच्या स्वागताचा लोकोत्सव जुन्या धान्याच्या राशी घालून त्यांची पूजा करायची आणि "हे अन्नपूर्णे भरल्या पावलांनी माझ्या घरादारातून फीर. धान्याच्या पोत्यांनी घर भरून जाऊ दे." अशी प्रार्थना करायची. सोळा भाज्या, पाच पक्वांन्ने असा प्रचंड थाट. स्त्रियांचा सर्वात लाडका सण. पण हा सण आता साजरा होतो का? त्यावेळी उदतपूरची सुशीला उसवलेल्या काळजातून बोलत होती. "त्या साली आरास मांडली. हळदीकुंकवानं रांगोळी सजवली. धान्याच्या राशी मांडून त्यांची पूजा केली. नवरा होता. तोवर मी हे विधी करण्याला लायक होते. नि तो जगातून निघून जाताच सारे संपले का? घरात स्वैपाकाला आमचे हात चालतात. धान्याची उठाठेव करायला आमी चालतो. शेतीची कामंही आमी करायची. पण सणाला मात्र तोंड लपवून अंधारात बसायचं नि पोरीसोरींकडून लक्ष्म्या मांडून घ्यायच्या. राशी घालून सजवायच्या. हे सारं लई अवघड वाटतंया. पायातली जोडवी वाजवीत, कोऱ्या साड्या नेसून केलेली पूजा ... नटूनथटून लावलेलं हळदीकुंकू सारं आठवले की जीव गलबलून जातो हो !!" सुशिलाचं दुःख कापीत जाणारं. आता ती सावरलीय. वाचायला शिकलीय. वर्तमानपत्रांचे मथळे वाचण्याचा नाद लागलाय. मैत्रिणींना ती 'तेज डोक्याची' वाटते.
