________________
सरासरी पाण्याहूनही पट आहे. परंतु हा च्या प्रत्येक ग्राम आणखी इतकें द्रव्य शान. १४९ कार अममा गोल नाहीं; बराच चापट आहे. इतका चापट आकार दुसऱ्या कोणत्याहा ग्रताचा नाही. त्याचा मध्यम व्यास पृथ्वीच्या व्यासाच्या समारे ९ पट आहे. याम त्याचा पृष्ठभाग पृथ्वीच्या सुमारे ८१ पट आहे. आणि त्याचा आकार पृथ्वीच्या सुमारे ७०० पट आहे. परंतु त्याच्या आकाराच्या मानाने त्याचे द्रव्य नाही. ची घनता सर्व ग्रहांत कमी आहे. ती पृथ्वीच्या सुमारे सातवा हिस्सा आहे. पाण्याच्या पाऊणपट आहे. म्हणजे अर्थात् शनीवरील पदार्थ पातळ आहेत. यामुळे त्याचा द्रव्यसंघ पृथ्वीच्या सुमारे ९० देखील काही थोडा नाही. शनीहून द्रव्याने मोठा सर्व ग्रहांत च्या प्रत्येक ग्रहाएवढे २।२ ग्रह शनीच्या द्रव्यांतून केले तरी पोल की त्यांतून आपल्या पृथ्वीएवढी २७ भुवनें वनवितां येतील. शनी श य दाट व अभ्रांनी व्यापलेले असे वातावरण आहे. त्याचे साम्य आहे. वस्तुतः शनीच्या वातावरणाच्या आंत घनामोलच नाही, असे अनुमान होते. कारण शनीवर स्थाईक सत नाही. एकादे वेळी अभ्रांचा वरचा एकादा थर एकी7 दिसला तर तोही अभ्रमयच असतो. आणि तोही अगदी सी. त्याच्या खाली आणखी तसा थर असेल असें शनीवि आहे तीवरून दिसते. शनीच्या द्रव्याच्या अंगी आक "पाहिजे की आपल्या वातावरणापेक्षाही विस्तृत असे शनीचें इतका असने प्रवाही किंवा अप्रवाही झाले पाहिजे. परंतु ते तर वायु॥ आक आकर्षण सोसून ते वायुरूप राहते कसे ही मोठी शंका येते. आपल्या पृथ्वीचे आकर्षण शनीहून थोडें आहे तरी ति तली द्रव्ये शनीच्या द्रव्याहून ७ पट दाट अशा अवतिचे प्रकृत्यंश जर पृथ्वीच्या ९० पट आहेत, तर शनी , साहत. मग असले पाहिजे. आणि त्याच्या योगाने शनिघटकद्रव्य Mहा त्याप्रमाणत्याचा गोल बनला पाहिजे. परंतु शनीची घनता पृथ्वी गुरूच्या वातावरणा वस्थेस आलेला असत नाही. असें कांहींच कधी दिसला तर कडे सरून आंतला आंतला असेल असे षयी जी काही माहिजे की आपल Fणशक्ति इतकी असतं प्रवाहा वातावरण त्या आकआकर्षण सार रूप आहे. तर इत" आपल्या पृथ्वाच आणखी असेय जवरची आणि तिच्या स्थेत आहेत. मगर अ आकर्षणही त्याप्रमा पाहून फार दाट हला च्या अंगी अस सातव्या हिश्शायााय, असा प्रश्न उद्भवतो. आणि 'शनीच्या अंगार अग तर मायामापाला दुसरे उत्तर नाही. शनीच्या द्रव्याप्रमाणे त्या उली शक्ति तिचा प्रतिकार करणारी काशिन, भगी असणारी आपल्यास ठेवितां येईल काय? परंतु आकाशांत तर हावइसरी दिसत नादी लागलेला नाही. तरी शनि सूर्याभोवती फिरत असतां वातावरण वायुच्या संबंधे अगदी पालटत नाही. जसा काय तो एक शआहे. सूयशा रीतीने ती त्याबरोबर असतात. नचा विषुववृत्ताशी २३॥ अंशांचा कोन आहे त्याप्रमाणे काही ही विषुववृत्ताशी सुमारे २७ अंशांचा कोन आहे. आणि त्याचे वातावरण गोलाचे आहे. पट आहे. परंतु सूर्याच्या आंगन आंगची अताचा विषववना णास
