पार्वतीच्या अंगाच्या मळीपासून झाला, व तिचें द्वार रक्षीत असतां शिवाने बाहेरून येऊन तो आपणाला आंत जाऊं देईना ह्मणून त्याचा शिरच्छेद केला; पुढे पार्वतीने व्याजकरितां शोक केला ह्मणून हत्तीचें मस्तक आणून त्याला लाविले. ह्यावरून त्याला गजानन असे नांव पडले व ते तुह्मी त्यास भूषणप्रद मानून त्याचें दर्शन घेतेवेळीं “हे गजानना" असे हाणतां, परंतु वैष्णवपंथी यावरून त्याला "नरपशु" म्हणतात. विचारसागर नामक गुजराथी ग्रंथांत शिवाचे वर्णन करितांना असे म्हटले आहे कीं-
रूप विलक्षण नरपशु जेवो ॥”
वाचकहो, ज्याला तुह्मी देव मानितां त्याच्या उत्प- त्तीची कायहो ही कथा ! तो तमच्या कोणऱ्या कार्या- साठी ह्मणून अशा प्रकारे उत्पन्न झाला ? अशा क- थेवर तुमचा विश्वास तरी कसा बसतो? जर पार्वतीला आपल्या अंगाच्या मळीचा सजीव पुतळा करितां आला, तर शिवाने त्याचे मस्तक छेदल्यावर पुनः तें निर्माण करायास तिला शक्ति नव्हती काय ? अथवा शिवा- काही तसे करण्याचे सामर्थ्य नव्हते काय ? तसेच
