माधवराव सतत मुंबईपुण्याकडे तरी असत किंवा कारखान्यात तरी असत. ते असले नसले तरी घरी येणाऱ्या जाणाऱ्यांची वर्दळ असेच.
घरी येणाऱ्या समद्यास्नी चांगलं ढळत्या हातानं मीठ मसाला घालून चांगले जेवूखाऊ घालत जा. ग्रामीण भागातलं राजकारण जेवणाखाणावर आन् चहापानावर चालत असतंया. तिथं अंगचोरपणा कामाचा न्हाई.खेड्यातली मानसं आजूक मिठाला जागत्यात. असे ते द्वारकाबाईंना नेहमी बजावत असत. त्यांचे राजकारणी हिशेब द्वारकाबाईंना कधीच उमजले नाहीत. उलटपक्षी ते जवळून पाहताना, अनुभवताना त्या आणखीनच कोमेजून जात.
आताही त्यांच्या मनासमोर तो भयानक प्रसंग जसाच्यातसा उभा राहिला आणि... आणि त्यांच्या अंगाला दरदरून घाम फुटला. छातीचा ठोका क्षणभर हुकला. त्यांनी भेदरलेल्या नजरेने आपल्या लेकीकडे पाहिले. बेबी धनंजयच्या कपाळावर हात ठेवून ठामपणे निश्चल गंभीर नजरेने खिडकीकडे पाहत त्यांच्या शेजारी बसली होती. दुसऱ्याच क्षणी त्यांची नजर आपल्या नवऱ्याकडे माधवरावांकडे गेली. माधवरावांच्या डोळ्यांतून विलक्षण तुच्छता आणि जळजळीत विश्वास ऊतू चालला होता. त्यांच्या जाड भिवया वाकड्या झाल्या होत्या. वरच्या ओठाची डावी कड संतापाने त्यांनी दाताखाली आवळली होती. त्यांचा उजवा हात काठीच्या मुठीवर घट्ट आवळल्याचे द्वारकाबाईंच्या लक्षात आलं. ती काठी पाहताच विजेचा झटका बसावा, तसं त्यांचं मन थरारलं. ही खास रेखीव घोटीव काठी आज फार दिवसांनी कपाटातून बाहेर आली होती. तिच्या मुठीवरचा सिंहाचा क्रूर जबडा. त्यांच्या डोळ्यांच्या जागी बसविलेले लाल खडे. द्वारकाबाईच्या डोळ्यासमोर दहा वर्षांपूर्वीची ती रात्र भुतासारखी नाचू लागली.
श्रावणातले दिवस होते. पावसाची झड दोन दिवसांपासून दिवसरात्र लागून राहिली होती. त्या उदास संध्याकाळी ते संतापानं फुत्कारत घरी आले. ते नेहमीच बेरात्री घरी येत. ते संध्याकाळी आलेले पाहताच द्वारकाबाईंच्यार छातीत धस्स झालं. घरी आल्या आल्या त्यांनी बायकोला त्यांच्या खोलीत बोलावून घेतलं आणि करड्या... कोरड्या आवाजात हुकूम सोडला.
चार-आठ दिवस गावाकडं जायचया तुमाला. तयारीनं निघा. बेबीला हितंच ठेवा जनाबाईकडं... आन् सावित्राला घ्या बरुबर. द्वारकाबाईच्या काहीच लक्षात येईना, त्यांनी चाचरत बाचरत बोलण्याचा प्रयत्न केला.
स्फोट / ५३
