पान:कथाली.pdf/३०

लावून? ...आणि हे बघ, आता छल्लोजिजीकडून बिंदीटिकी लावत जाऊ नकोस. ऐकलस ना गुडियाँ." मंझलीकाकीने मला गोड बोलून बजावले होते.
 छल्लोजिजी तर मोठी झालीच, पण मीही खूप शहाणी झाल्यासारखे वाटले मला. मी घरी येऊन माताजींना सांगितले. त्यांनी मला खूपखूप जवळ ओढले. दीर्घ उसासा टाकला आणि त्या म्हणाल्या, "राधा, छलकन् बरोबर खेळणं....हुंदडणं बंद करा आता. घरात तुझे बाबूजी, मनहरभैया, येणारी जाणारी पुरुष माणसं सारखी वावरत असतात. तरण्याताठ्या आणि देखण्या विधवेनं उघड्या तोंडानं हिंडणं बरं नाही बाई. गुडिया, जग फार वाईट असत ग..."
 पाच दिवसांनी छल्लोजिजी घरी आली. अंगभरून साडी. माथ्यावर पदर. डोक्यावरून न्हाली असावी. जणू चांदण्यांच्या रसात नाहून आली असावी. आली ती थेट रसोईघरापाशी. दरवाज्याबाहेरच कितीतरी वेळी पायाखालचं सारवण, अंगठ्याच्या नखाने कुरतडीत मुक्याने उभी होती... मला अगदी स्वच्छ आठवतेय ती दुपार. माजघराच्या शेजारच्या खोलीत मनहरभैया डोळ्यासमोर पुस्तक घेऊन एकटक तिच्याकडे पाहत होते. ते तिच्याकडे पाहताहेत याची जाणीव तिलाही नव्हती अन् भैयानापण नव्हती.. काही नवे, आगळे अचानक दृष्टीस पडावें अशी भैयांची चकित नजर. मला आजही सारेकाही हुबेहूब आठवतेय. माताजी.मात्र खूप धास्तावल्या असाव्यात. त्यांना सगळे वास.आधीच येत असत. खूपशा कोरड्या आणि कडक आवाजात त्यांनी छल्लोजिजीला बजावले होते.
 "लुगाईरी जात... त्यातून रांडमुंड बाई. आता खिदिखिदी हसणं, हुंदडणं बंद करा. तुझ्या बड्डीला जमिनीत तोंड खुपसावं लागेल असं वागू नका. घरातच राहावे. मदत करावी... जा बाई जा. उद्या माझी गुडियाही सयानी होईल. ...हा जन्म तर गेला फुकट. नीट वागली व्हायलीस तर पुढच्या जन्मी, सुहागन राहून मरण येईल. जा बेटा.."
 माताजींची नाराजी असली तरी मी छलकन् जिजीला बोलवीतच राहिले. आणि तीही येत राहिली. माझ्याकडून तिच्या गुडियाकडून ती लिहायावाचायला शिकली होती. मनहरभैयाकडून नवी पुस्तके घेऊन वाचण्याचा नाद.तिला लागला. मी सातवी उत्तीर्ण झाले. भैया मॅट्रिक झाले. ते पुढील शिक्षणासाठी बनारसला गेले तर माझी पाठवणी वनस्थळी विद्यापीठाच्या परिसरातील शाळेत झाली. मी सुट्टीत घरी आले की छल्लोजिजी धावतपळत भेटायला येई. माझ्या अवतीभवती असे.

२४ /कथाली