४१ लागले, आणि त्या दोघांचा पार्लमेंट सभेत मोठा मान होता, ह्मणून प्रधानांचे इच्छेप्रमाणें तह सिद्धीस गेला नाहीं. या रीतीनें मार्कुइस राकिंगम इ०स० याचे हाताखालीं फाक्स साहेवानें जो तह आरं- १७८३ भिला होता, तो त्यानें सिद्धीस नेला; आणि लार्ड नार्थ यास पूर्वी जी अमेरिका देशांतील संस्थाने घेण्याची आशा होती, त्यांची स्वतंत्रता त्यास कबूल करावी लागली. असा तह झाल्यावर, आणि नुकताच राज्यांतील काम- गारांत फेर पडला होता, व एकमत झाले होतें; यामुळे जी गडवड झाली होती ती संपल्यावर, प्रधानांनी एक मोठा विचार करावयास आरंभिला. तो हा की, ईस्ट इंडिया कंपनी यांचे स्वदेशांतील व परदेशांतील कारभा- राचा बंदोबस्त करावा. कंपनी यांच्या व्यापारांत आणि राज्यांत जे दोष होते, ते असे उघड झाले कीं, ते झांक- तां येईनात, किंवा त्यांस कांहीं बयाद सांगता येईना; ह्मणून लबाडीच्या वाटा बंद करण्याकरितां आणि पूर्व देशचे रीतीतील सर्व दोष नीट करण्याकरितां फाक्स साहे- बाने एक वेत योजिला. तो असा कीं, इस्ट इंडिया कं पनी यांचे डरेक्टर व प्रोप्रैइटर यांच्या सर्व व्यापारांसं- बंधी आणि राज्य संबंधी अख्यार काढावा; त्यांचें लीड्न्- हाल गल्लीतले घर, वह्या, व कागद, हीं सर्व घ्यावीं; आ- णि सर्व सत्ता, बंदोबस्त, लढाई व तह करण्याचा अख् त्यार, व त्यांचा सर्व वसूल, हीं सात कमिशनर यांचे सत्तेखाली ठेवावी. ते कमिशनर प्रथम पार्लमेंट सभेनें नेमावे, परंतु मग राजानें नेमावे; आणि ते जंवपर्यंत चां- . म. म. द. था. पोतदार,
