इतर गोष्टींतही तसलें वर्तन कराल असें अनुमान करणें जरी
अगदीं बरोबर नाहीं, तरी केल्यास फारसें वावगे होणार नाहीं.
समाजांत मिसळतांना ज्यांचें वर्तन गोड असतें त्यांचें अनु-
करण करा. एक जुनी ह्मण असें सांगते- "वागणुकीवरून माणूस
ओळखतां येतो.” “ह्यांत थोडीशी अतिशयोक्ति आहे, पण
तथ्यही बरेंच आहे.” “मोहक चेहरा असणें हें सततचें वशिला-
पत्रक होये.” सद्वर्तन प्रत्येकास महत्वाचें आहे, व कांहींजणांस
तेंच आदिकर्तव्य होय. " आंगचे गुप्प व ज्ञान ह्यानेंच फक्त
लोकांचीं मनें आकर्पून घेतां येत नाहींत, लोकांची मनें आपलीं
करून घेतल्यावर तीं तशींच ठेवण्यास मात्र हीं फार उपयोगीं
पडतात. आपल्या बोलण्याची ढब आणि अभिनय ह्यांनीं लो-
कांचे नेत्र आपल्याकडे ओढून घ्या; लोकांचे कान आपल्या गोड
व सुस्वर भाषणानें रिझवा; मग अंतःकरण खात्रीनें (माझ्या मतें
बहुतकरून ) तुमचें होईल. " प्रत्येकाला कानाचा व डोळ्याचा
उपयोग करितां येतो, पण चांगला समज थोड्यांनाच असतो.
हें जग एक रंगभूमीच होय; व आपण सर्व पात्रे आहोत. नाटक
चांगलें उतरणें, किंवा न उतरणें, पात्रांचें काम जसें वठेल त्यावर
अवलंबून असतें, हें सर्वोस माहीत आहे.
लॉर्ड चेस्टरफील्ड आपल्या मुलाविषयीं बोलतांना असें
ह्मणतो - " जेथें जेथें त्याला लोक ओळखतात, तेथें तेथें तो स-
वना आवडतो असें लोक मला सांगतात. मला हें ऐकून आ-
नंद वाटतो. पण लोकांनी त्याला ओळखण्यापूर्वी तो लोकांस
आवडूं लागला, व नंतर त्याच्यावर ते प्रीति करूं लागले तर बरें.
x x x x ह्या गोष्टी फारशा महत्वाच्या नाहींत असें तुह्मांला
वाटत असले, तर मनुष्यस्वभाव तुझांला थोडाच अवगत आहे.
१ बेकन. २ मिल्टन, ३ चेस्टरफील्ड.,
