भाऊ, बाबू त्याचे नाव. तोही शेळ्यामेंढ्या राखायला जाई. सीताफळाचे दिवस आले की अख्खे घर सीताफळाच्या टोपल्या आंब्याला म्हागजे अंबाजोगाईला विकायला नेण्यात गुंतत असे. शंभर फळाची एक टोपली आठ दहा रुपयांना विकली जाई. हे रुपये बाजूला पडत. त्यातून वर्षाचा कपडालत्ता आणावा लागे. सुधीला आठवते तेव्हापासून ती शेण गोळा करुन, त्याच्या गोवऱ्या लावण्याचे ...थापण्याचे काम करी. कुणाची का जनावरे असेनात. त्यांच्या मागेमागे धावायचे. दिवसभर शेण गोळा करुन घरासमोर साठवायचे. दुसऱ्या दिवशी सकाळी उठून गवऱ्या थापायच्या. आंब्याच्या गवळणी दर मंगळवारी येत नि आठ आण्याला शंभर गवऱ्या या भावाने घेऊन जात. दर आठवड्याला रुपया पदरात येई. मग तो मधल्या घरातल्या कोनाड्यातल्या बारक्या गाडग्यात ठेवी नि वरुन दगड झाकी.
बाप म्हणे,
"सुधीचा हुंडा सुधी साठवतीया."
डोंगरात दुष्काळाचाही सुकाळ असे. कधीतरी वेळेवर पाऊस यायचा. दोन वर्षे लागोपाठ दुष्काळ येई. त्या ऐंशी साली तरं उलटी गंगाच वाहिली. दोन महिन्यात शंभर इंच पाऊस झाला. नद्या भरभरून वाहू लागल्या. शेते बदबदून डबडबली. पेरलेले दाणे सडून गेले. जरा ऊन पडले नि हाहाकार आणखीनच वाढला. धड दिसणारे वाडेही कोसळू लागले. दगड मातीच्या घरात राहाणाऱ्यांचे हाल तर काय सांगावेत? उन्हाने माती वापसली.... फुगली नि घरे धडाधड कोसळली. डोईवरचे छप्पर उडाले नि पायाखालची जमीनही बुडाली. पण पोटातली भूक कुठे उडून जाणार ? गांवातल्या माणसांचे जथेच्या जथे मुंबई-पुण्याच्या रस्त्याने धाऊ लागले. गावात फक्त लेकुरवाळ्या बाया आणि म्हातारी माणसे. सुधीचा भाऊ जेमतेम सोळा वर्षाचा होता. त्यालाही मुंबईची ओढ लागली. म्हातारा बाप हात जोडून विनवी, "बाळा रे, एवढी सुरी म्यानात घालून टाक. मंग कुटे बी जा. पन घरात शानी पोर टाकून नग जाऊ. मी म्हातारा मानूस. माझं काय चालणार ? पोरीसाठी नवरा बघ. टाक उरकून नि मग जा. पुरुस असला की झाले. म्हातारा .. लंगडा कसा का असंना. पोरीला दोन येळेला भाकर घालणारा असला की बस !!" तेरा वर्षाच्या सुधामतीसाठी नवरा बघण्याची घाई सुरू झाली. सहा महिन्यांखाली सुधी शहाणी झाली होती. मुळातला गोरा रंग उजळून आला होता. किंचित अपरे नाक. गुबरे गाल. लाल ठिपका रेखावा
