मात्मविचार. त्यांम भोग घडणे न्याय नाही कारण पराधीन वर्ततात. कदाचित् कर्मा- मुळे भोग होतात ह्मणावे तर कर्मपराश्रित करतात. नाहीतर स्वतंत्र झणावे लागतील व स्वतंत्र ह्मणण्यांत पूर्वोक्त विरोध येत आहे तर जीव म्वतंत्र की परतंत्र ! स०-देहाभिमानयुक्त विषयवासनेने अनंनजन्मी त्रिगुणात्मक जी जी कर्मे झाली त्यांम संचित ह्मणतात. यासच यांतून परिपक्व दशेने सुखदुःख फलमोग देण्यास जे कर्म उदित होते व तदनुरूप शरीरपाप्ति होते यास प्रारब्ध ह्मटले आहे. या वर्तमानदेही दहपातपर्यंत अहंकाराने में में कर्म सहेतु घडते याम क्रियमाण मणतात. अशी अभिमानामुळे कर्मे 4 कामुळे सर्व सृष्टि असून जे जे पुरुष कोणतेही भोग भोगतात तें तें कर्माचे फल होय यांत अशुभ कर्मे पाप व दुःखभोग शुभकर्मे पुण्याने म्वगादि मुखभोग मिळून पुण्यक्ष पुन्हा विपत्ति यावत्स्याद्रणवैषम्यं तावन्नानात्वमात्मनः नानात्वमान्मनी यावत्पारतंत्र्यहितदेवहि ॥ यावदस्यास्वतंत्रत्वं तावदीश्वरतोप्ययं ॥ सावन त्रिगुणाने नानात्वभेद व वामनसह कर्म तावत् परतंत्रत्व शा- माचा दंड ईश्वरभय आहे. एवं भेदबुद्धीने वासना आणि वासनेने साभि- मान कर्म है स्वस्वरूप अज्ञानत्वे अमनात व अज्ञान असेपर्यंत पराधी. नत्व जीवदशा असून ईश्वरनियामक आहे तो कर्माप्रमाणे फल देतो असा मंचित प्रारब्धाक्रियमाणकर्माचा संबंध अज्ञानयोगें जीवाम अनादि आहे गामुळे प्रारब्धभोगकाळी परतंत्र व तदतिरिक्त काळी स्वतंत्र आहेत ह्मणूनच विधिनिषेध वाक्यास व्यर्थत्व येत नाही आणि कोणी ह्मणेल की आह्मी नित्य नमित्तिक कर्मे करण्याम नत्पर अमतां ज्वरादिके परतंत्र
