करा असा युक्तिवाद करत करत तिने शस्त्रक्रिया पुढे ढकलत ठेवली.
गेल्या वर्षा-दोन वर्षांत डॉक्टरांनीही आपले मत बदलले आणि एवढ्या मोठ्या वयात शस्त्रक्रियेचा धोका नकोच असे सागायला सुरुवात केली. ऑपरेशन रद्द झाले; पण डोळ्यांनी जवळ जवळ काहीच दिसेनासे झाले होते.
तरीही कोणत्या ना कोणत्या कामात ती गढलेली असे. बागेतील पालापाचोळा गोळा करण्यापासून ते नारळ, आंबे, पेरू गोळा करणे, त्यांची वासलात लावणे, घरामधल्या वेगवेगळ्या दुरुस्त्यांची कामे करणे किंवा करवून घेणे, वायरमन, गवंडी, सुतार, प्लंबर यांच्या मागे लागून घराची डागडुजी चालवणे आणि, याशिवाय, घरातली दररोजची केरवारा, साफसफाई, धुणे, भांडी, स्वयंपाक ही सगळी कामे ती स्वत:च्या स्वत: करी. कधीमधी एखाददुसऱ्या कामाला कामवाली बाई मिळायची; पण माईच्या शिस्तीच्या रेट्यात टिकणे फार कठीण. तिच्याकडे कामाला राहिलेल्याबाया, मोलकरणी यांच्याच कथा लिहायच्या म्हटल्या तरी एक वाचनीय ग्रंथ होऊन जाईल. डोळे जवळ जवळ नसताना अगदी शेवटपर्यंत ती आग्रहाने वर्तमानपत्राचे मथळेतरी नजरेखाली घाली. कोणत्याही मोडक्या तोडक्या भंगार वस्तूतून विजेचे दिवे तयार करणे हा तिचा आवडता छंद होता. माझ्या चष्म्याचा नंबर दीडदोनच आहे, पण तरी चष्मा घातल्याखेरीज मला डोळ्यांसमोर वर्तमानपत्रसुद्धा धरवत नाही. लहानसहान दुरुस्तीची कामे तर चष्म्याशिवाय जमतच नाहीत आणि माईला ते जमे, कसे कुणास ठाऊक!
माईचा आणखी एक छंद होता, तो कविता करण्याचा. तिने बऱ्याच कविता केल्या आहेत. काही कुठे कुठे छापूनही आल्या आहेत. आपल्या कवितांचे लहानसे का होईना एकतरी पुस्तक छापून प्रकाशित करावे असा लकडा तिने म्हात्र्यांच्या मागे लावला होता. अगदी इस्पितळात असतानासुद्धा तिने याची आठवण करून दिली होती.
प्रत्येक काम करण्याची तिची एक स्वत:ची पद्धत असे आणि ती पद्धत सर्वांत चांगली, एवढेच नव्हे तर शास्त्रशुद्ध आणि त्यापलीकडे जाऊन ती समाजाच्या आणि विश्वाच्या कल्याणाची आहे याबद्दल खात्री असे आणि लोकांना हे सत्य पटवून देण्याचा तिचा मोठा आग्रह असे. तिचे खाणे एकूणच कमी. दिवसातनं एकदा कुकर लावून डाळ, भात, भाजी उकडून घ्यायची; पण उकडण्याच्या कामाकरिता साधा वाफेचाच कूकर पाहिजे, प्रेशर कूकर घरात असून ती वापरायची नाही. कुकरचे भांडे पितळेचेच पाहिजे आणि यासंबंधी तिचा मोठा आग्रह असे. आम्ही कोणीही कधी घरी गेलो तर तिचे स्वागताचे वाक्य, "बरे झाले, तू आज आलास. मी अमुक अमुक पदार्थ केला आहे
