Jump to content

आर्य केकावली

विकिस्रोत कडून

<poem>


श्रीमत्करुणामृतघनरामस्मरणानंदित भक्तमयूरकेकावलि

श्रीरामा ! तू स्वामी अससी माज्या शिरावरी जागा; ।

आम्हांसि तुज्या पायांवाचुनि निर्भय नसे दुजा जागा ॥१॥

बहु जन्म विसरलो तुज, परि तू आम्हासि विसरला नससी ।

अंतर्बाह्य कृपाळा ! सर्वा जिवांसि वेष्टुनी अससी ॥२॥

कल्पद्रुम तू रामा ! ज्याची जसि भावना तसा फळसी; ।

भोगिति दुःखे जीव स्वगुणे तू निर्दयत्व नातळसी ॥३॥

"सत्संगती धरावी, सच्छास्त्रश्रवण आदरेचि करा," ।

म्हणसी, ’मग मी बुडतां देइन भवसागरी तुम्हांसि करा." ॥४॥

सत्योपदेशवाक्ये तुजी असी ऐकिली; परंतु मन ।

आटोपेना रामा ! म्हणुनि तुला करितसे सदा नमन ॥५॥

आता प्रभो ! दयाळा ! मज दीनावरि करूनिया करुणा ।

स्वपदाब्जी मन्मानसभृंग रमो उगउं दे कृपा अरुणा ॥६॥

नाही सहाय तुझिया नामाविण निपुण मज जगत्रितयी; ।

त्वन्नाम मित्र जेव्हा, सत्संग घडे त्रिलोकमित्र तयी ॥७॥

म्हणउनि नाम तुजे या मुखात राहो सदाहि मधुरतम, ।

रत मन जेथे मुनिचे ज्यांचे गेले समस्त दूर तम ॥८॥

उद्धरिला जो पापी पुत्रमिषे नाम घे अजामिळ तो, ।

तारी हाहि जन तसा, दंभेहि जरी पदी तुजा मिळतो ९

अपराध फार केले, परि आतां हात जोडिले स्वामी ! ।

करुनि दया तारावे; आवडि वाढो सदा तुजा नामी ॥१०॥

सेवक तुजा म्हणवितो, श्रीरामा राघवा सख्या म्हणतो; ।

होसी उदास तरि हो, होत नसे मी उदास आपण तो; ॥११॥

संसारसागरी तू तारक ऐसेचि संत वदतात; ।

वदता तदीय नामे देतो दासांस तो स्वपद तात ॥१२॥

ऐसे औदार्य तुजे प्रभुत्व करुणाकरत्व ऐकोनी ।

आलो शरण स्वामी ! जोडुनिया हस्त मस्तकी दोनी ॥१३॥

पाये मज दीनाला रामा ! लोटू नकोचि बा ! दूर ।

उद्धरिले बहु पापी, याविषयी तू रघूत्तमा ! शूर ॥१४॥

क्लेशाक्रांतस्वांत श्रीरामा ! तुज जरी न विसरेल, ।

तरि भय नसेचि काही, साराही क्लेशतापहि सरेल ॥१५॥

आम्हांसि नाम मात्र क्लेशाब्धीमाजि नाव हे ठावे; ।

गावे तेचि प्रेमे, स्वबिरुद रामा ! तुवांहि गांठावे. ॥१६॥

केवळ भजनाचिकडे जरि ठेविसि दृष्टि तरि नसे थारा, ।

आपलिया थोरपणावरि ठेउनि दृष्टि दीन हा तारा ॥१७॥

स्वामी ! आम्ही दुर्बळ, तू रघुवीरा ! समर्थ यासाटी ।

देवुनि अभय कराते ने स्वस्थानासि, शुद्ध यश थाटी ॥१८॥

धाव समर्था ! सदया ! भवपंकामाजि बुडतसे गाय ! ।

निकटस्था ! धर्मज्ञा ! कौतुक अद्यापि पाहसी काय ? ॥१९॥

करुणाघन तू माथा, जाळितसे मज मृगास भववणवा. ।

वृष्टि न करिता, होता उदास हे योग्य तूज न सकणवा ! ॥२०॥

संकट वारुनि रामा ! निजगुणकीर्तन करावया योजी ।

आपलिया थोरपणे रामा ! मजला स्वकिंकरी मोजी ॥२१॥

तू जरि न पावसी तरि पाचारू संकटांत मी कवणा ? ।

श्रवणारूढ करुनि हे विनती रक्षी मला पदप्रवणा ॥२२॥

सीतापते ! रघुपते ! विश्वपते ! भूपते ! वदान्यपते ! ।

इंद्रादिकीर्ति तुझिया कीर्तिपुढे तुच्छ सर्वथा लपते ॥२३॥

सोडविले सुर सारे रावणकारागृहांतुनी देवा ! ।

जे तत्सेव्यहि त्याची करीत होते तदाग्रहे सेवा ॥२४॥

देवस्त्रीही दासी केल्या होत्या दशानने दुष्टे ।

त्या सोडवूनि त्यांची चित्ते केली तुवांचि संतुष्टे ॥२५॥

गंधर्वी तुज गावे ते त्याणे लाविले निजस्तवना ।

तव नामधारकाते सोडविले त्वा करूनिया अवना ॥२६॥

त्वच्चरणार्चनतत्पर मुनि वनवासी दशाननत्रस्त ।

त्यास सुखविता जाला प्रभो ! तुजा अभयदानपटु हस्त ॥२७॥

त्वद्भक्त शुद्धकर्मा बिभीषण प्राज्ञ रावणे छळिला ।

येता शरण तुला, त्वा ह्रदयी स्वभुजि धरूनि आवळिला ॥२८॥

वाळीने स्त्री हरिली, मारिलही आपणासि या त्रासे ।

सुग्रीव शरण आला तुज, तो त्वां रक्षिला अनायासे ॥२९॥

ब्रह्मांदिकासि दुर्लभ पदरज ज्याचा अलभ्य तू ऐसा ।

शबरी वर्णादिगुने न बरी तिस पावलासि तू कैसा ? ॥३०॥

गुहनाम निषादपती स्वभक्तिसंपन्न त्यास बंधुपणे ।

त्वां मानिले दयाळा ! दासांचे नाशितोसि ताप पणे ॥३१॥

चरणविलोकनतत्पर वानर आप्तांत राघवा ! गणिले; ।

साधुद्वेषी जे जे कुळतरु त्यांचे समूळही खणिले ॥३२॥

गौतमपत्‍नी गिळिली होती जे पापतापशापाही ।

ते उद्धरिली जैसी, मज निजकरुणालवे तशा पाही ॥३३॥

रक्षोभीतीपासुनि गाधिजमख रक्षिला जसा राया ! ।

हो सिद्ध तसा संकट मज दीनाचेहि आज साराया ॥३४॥

दंडकवन खळ मर्दुनि निर्भय केले जसे प्रतापाने, ।

गतभय हा शीघ्र करी, जाला बहु विकळ विप्र तापाने ॥३५॥

आलो म्हणुनि शरण तुज, सहजदयेचाचि पूर्ण सागर तू ।

तुजविण कवणा ठायी तापोपशमार्थ आज सांग रतू ? ॥३६॥

तू बाप माय बंधू धणी सुह्रन्मित्र जानकीजाने ! ।

करुनि दया विलयाला अति सत्वर संकटास माजा ने ॥३७॥

श्रीरामा ! सुखधामा ! पावननामा ! स्वभक्तविश्रामा ! ।

कामारिगीतकीर्ते ! करुणामूर्ते ! नको त्यजू आम्हा ॥३८॥

रामा ! धाव, रघुपते ! धाव, विभो ! धाव, राघवा ! धाव; ।

कौतुक काय पहासी आळविता यापरी तुजे नाव ? ॥३९॥

नाव तुजे नावचि या संसारांभोधिला तरायासी, ।

ते ह्रदयी धरुनीही मी का अद्यापि सांग आयासी ? ॥४०॥

या दीनाने आतां पसरावा पदर सांग कोणाला ? ।

तूजा प्रताप बसला लपोन जाऊनि काय कोणाला ? ॥४१॥

जरि दास पराने हा अपराधवीण दंडिला, राजा ! ।

हे अश्र्लाघ्यचि तुजला, नृपनीति तुम्ही मनी विचारा जा ॥४२॥

तुज दीनबंधु म्हणती, म्हणउनि मी दीन मारितो हाका; ।

हा काय दीन लटिका, जे कां निजबंधुता तुम्ही टाका ? ॥४३॥

दीनास संकटी जरि सहाय होशील योग्य हे तूते; ।

आळस न करी माज्या स्वरक्षणाते सुकीर्ति हे तूते ॥४४॥

दीनाने किति सद्गुणहीनाने विनविले तुला आजी, ।

बा ! जीवदान दे गा ! प्रभो ! उपेक्षा करू नको माजी ॥४५॥

ह्रद्गत तुजला कळते ह्रदयस्था राघवा ! जगज्जनका ! ।

जन काय तत्व जाणे ! प्रभो ! उपेक्षा करूचि आज नका ॥४६॥

सर्व लाभांहुनि बहु लाभ असे त्वत्पदांबुरुहभजनी, ।

मज नीतिज्ञा ? भजतां संकट न पडो दिजेचि अशुभ जनी ॥४७॥

अन्याय लेश नसता गांजिति उद्धृत हे तुलाचि कळो; ।

किकळोनि सांगतो तुज या दुःखे न मन आमचे विकळो ॥४८॥

कळिमाजि क्षुद्र नृप प्रजेसि देती धनार्थ बहु ताप ।

पापप्रसक्त लोभी न पाहती धर्म माय की बाप ॥४९॥

तू परि सर्वांचा पति शासनकर्ता उपेक्षिसी का हे ? ।

साहे उगेचि म्हणसी, माझे बळ येथ काय ते पाहे ? ॥५०॥

खळ जे हे सत्पीडक त्यांची तुज काय राघवा ! भीड ? ।

त्वद्दास तव समक्षचि गांजिति, येणे कसी न ये चीड ?॥५१॥

सिंहासमक्ष त्याच्या बाळाला जाचितील जरि कोले, ।

तरि मग अशास पंचानन मृगपति कोण जाणता बोले ? ॥५२॥

अपराधी सेवक तरि दंडावा स्वामिनेंचि, हे युक्त ।

उक्त श्रवण करुनिया करि मजला संकटांतुनी मुक्त ॥५३॥

श्रीरामचंद्र ! राघव ! रघुवीर ! असेंचि आळवीन तुला ।

संकट वारुनि घडवी माज्या हातूनि या महाक्रतुला ॥५४॥

एकान्ती त्वन्नामें गायिन मधुरस्वरे स्थिरस्वांते ।

संकट वारुनि द्यावे हे मज वरदान जानकीकांते ॥५५॥

या संकटाबरोबर वारी लोकेषणादि अनिवार्य ।

म्हणजे हा दास तुजा जाला लोकत्रयांत कृतकार्य ॥५६॥

अन्नाच्छादन देते दुसरे बा ! कोण सांग विश्वास ।

म्हणताति ’आयुरन्नं प्रयच्छति’ प्राज्ञ, तेथ विश्वास ॥५७॥

त्वद्गुणकीर्तन करितां लज्जा हे पापिणी धरू न गळा; ।

हे ताटकांतका ! हा परमार्थ इणेंचि बुडविला सगळा ॥५८॥

तुजला धरीन ह्रदयी म्हणजे लज्जा पळेलसे वाटे, ।

दाटेल प्रेम तयी शमेल ते ताटका तसी वाटे ॥५९॥

खळ हासतील तेही सोसाया सहनशीलता द्यावी; ।

लावीन मस्तक तुज्या पदी, तुजी भक्ति आत्मविद्या वी. ॥६०॥

त्वद्गुणकीर्तन करितां स्तंभादिक अष्टभाव उपजावे, ।

जावे अनात्मधर्म क्रोधादि मनोविकार वरजावे ॥६१॥

हा काम रामराया ! पुरवावा, कल्पवृक्ष तू साचा; ।

ज्ञाता सर्वगत प्रभु आत्मा प्रिय निर्निमित्त दासाचा ॥६२॥

मन हेचि फार इच्छी की आता सेवणे तुजे पाय, ।

तुजवाचुनि इतरांच्या भजनी मजलागि होय फळ काय ? ॥६३॥

केले म्या मनुजांचे आर्जव बहु चाटुकारही जालो, ।

परि तेथ ताप पावुनि पुनरपि तुजलागि शरण मी आलो ॥६४॥

प्रमदांत पावुनीया श्रम दात क्षुद्र विचकती की जे ।

त्यांची तशाच लोकी सेवा तुजला न जाणता कीजे ॥६५॥

दुर्व्यसनी धर्मरहित निरक्षर क्षुद्र त्यासि मी नमने ।

करुनि श्रमीच जालो, आलो तुज शरण आज दीनमने ॥६६॥

रामा ! शत्रुभ्राता आला तुज शरण त्यासि राज्यपद ।

लंकेचे अर्पियेले, कोण न वंदील ते तुजेचि पद ? ॥६७॥

शरण तरी तुज यावे, नमन करावे तुलाचि सुज्ञाने, ।

गावे तुजेचि गुण, बा ! सेवावे तुजचि मादृअगज्ञाने ॥६८॥

म्हणवुनि तुमचे नामचि राम असे हे मुखी सदा राहो; ।

हा ज्ञानहीन, दीन प्रसन्न होवूनि शीघ्र तारा हो ! ॥६९॥

प्रभुजी ! तुमचे सज्जन उदारपण वर्णितात बहुसाल, ।

सालसता मत्राणी धरिता, शब्दांत सर्व गवसाल ॥७०॥

आळचि घेवुनि मी शिशु आळवितो, निष्ठुरत्व दुर वाळी; ।

आळ निवारुनि माते, आळस टाकूनि धांव, कुरवाळी ॥७१॥

पाळक तू विश्वाचा, बाळ कसा तोंड पसरितो बा ! मी ।

व्याळकराळकठिनतर काळ कसा वारिसी न हा स्वामी ? ॥७२॥

तू करुणाघन रामा ! मी चातक पसरिले असे आस्य; ।

नामामृत कण न मिळे, तरि लोकी फार होतसे हास्य ॥७३॥

विश्वैकमान्य दशरथ, कौसल्या वीरसू सती धन्या ।

तत्पुत्र तू रघुपते ! उपमा तुजला तुजी; नसे अन्या ॥७४॥

ज्ञाता तू, दाता तू, त्राता तू, वीर धीर भर्ता तू; ।

जनपीडाहर्ता तू श्रीरामा ! मुख्य विश्वकर्ता तु ॥७५॥

ब्राह्मणरक्षणसक्षण दक्षिण क्षीणसद्यशोधाम ।

जलदश्यामल कोमल कलिमलहर हरमनोज्ञ रघुराम ॥७६॥

सुरवरमुनिवरनृपवरनुतगुणगण, वरद, परमसुखसदन; ।

त्रिभुवनसनवपटुभुज भवदवभयशमन रुचिरतरवदन ॥७७॥

ऐसे गायिन तुजला, हा माजा काम पूरवी वरदा ! ।

हर दासाचे संकट रामा ! भवसिंधुमग्नजनकरदा ! ॥७८॥

स्तुति करुनि तुजी तुजला आम्ही अज्ञान काय बा ! रिझवू ? ।

गावुनि अमृतगुणांते ह्रदयीचे ताप आपुले विझवू ॥७९॥

शेषप्राचेतसमुनिपराशरव्यासनारदर्षिशुकी ।

गाता गुण पार नसे, यांच्या येतील कोण अन्य तुकी ? ॥८०॥

परि भावे गुण गाता प्रसन्न होतोस तू असे ठावे ।

जाले सज्जनसंगे, प्रेम कसे ते मनात सांठावे ? ॥८१॥

शाहणपणे न रिझसी, मूर्खपणे न खिजसी, भले म्हणती; ।

प्रेमळ भलताहि असो, करिसी त्याची स्वसेवकि गणती ॥८२॥

होसी प्रसन्न भावे, देसी सर्वस्व आपुले भजका ।

सत्संगी बसतो मी, न कळे इतुकेहि राघवा ! मज का ॥८३॥

संतांच्या वदने मी आयिकिली बा ! तुजी जयि चरिते ।

त्यजुनि विषय मन केले भरावया गुणसुधा तयीच रिते ॥८४॥

साकेतपते ! रामा ! नाकेशनुता ! त्वदीय गुण गाता ।

हाकेसरिसा येवुनि हा केवळ दीन उद्धरी आता ॥८५॥

चापशरधरा धीरा आपद्‍ग्रस्तासि मज नको विसरू ।

या परम संकटी मी बा ! पदर दुज्यापुढे किती पसरू? ॥८६॥

आधार तू जनाचा, बाधा हरणार एक तू दक्ष ।

साधावया यशाते बा ! धाव, तुला नमस्कृती लक्ष ॥८७॥

जळदनिभा ! बळसिंधो ! खळमथना ! सूर्यकुळमणे ! कृपण !

मी विकळ जाहलो बहु; काय तुजे लोपले दयाळुपन ? ॥८८॥

मज भणगाला वरदा ! वर जरि करुणा करूनि देशील ।

तरि मानवती सज्जनमने जयाला असेचि दे शील ॥८९॥

विश्व तुज्याठायी, तू नामी, ते नाम साधुच्याचि मुखी ।

तत्संग दे मला, मग गुंतेना मी कदापि तुच्छ सुखी ॥९०॥

लक्षापराध घडले, रक्षावे परि तुला शरण आलो; ।

दक्षाध्वहरचिंत्या ! दक्षा ! मी मग्न संकटी जालो ॥९१॥

संग धरुनि विषयांचा भंगचि मन पावले, परी न विटे; ।

साधुसमागमभेषज साधुनि देशील तरिच मोह फिटे ॥९२॥

चित्त अनावर रामा ! वित्तस्त्रीपुत्रचिंतनींचि रते ।

मधुलिप्तक्षुरधारा चाटी ते जीभ तत्क्षणी चिरते ॥९३॥

निपटुनि विषय त्यजिता सुखमुख दृष्टी पडे, झडे ताप; ।

हे सत्य अत्यबाधित तेथे संताप जे स्थळी व्याप ॥९४॥

तनुनिर्वाहापुरता संग धरुनिही अनर्थ मज घडला ।

सावध तर्‍ही निसरड्या मार्गी विचकूनि दात मुख पडला ॥९५॥

शुद्धचरित्रा रामा ! युद्धपटुभुजा ! प्रबुद्धसेव्यपदा ! ।

उद्धवनिधे ! दयाळा ! उद्धरि मजला, नमीन तूज सदा ॥९६॥

शर्वप्रियसच्चरिता ! सर्वजगत्पाळका ! अगा बापा ! ।

पर्वसुधकरकररुचिगर्वहरस्मितमुखा ! हरी तापा ॥९७॥

नाना भये विलोकुनि पावतसे फार फार तनु कंपा; ।

शिर ठेविले पदांवरि, उशिर न लाव, करीच अनुकंपा ॥९८॥

मन हे घातक वेडे विषयव्याळासवे करी क्रीडा ।

पीडाहि पावते, परि सावध नोहे, न ते धरी व्रीडा ॥९९॥

या कोटग्या मनाला विषयी या काय वाटते गोडी ? ।

खोडी तुज्या प्रतापावाचुनिया राघवा ! न हे सोडी ॥१००॥

बहुसंख्य चपळमर्कटकटके आज्ञेत वर्तली नीट; ।

वीट न धरशील तरी माझे मन काय तुजपुढे धीट ? ॥१०१॥

श्रीसद्मी पदपद्मी होयिल मन भृंग, दाखवुनि पाहे; ।

लब्धसुदुर्लभविषय त्यजिल कसे ? बहु सतृष्ण सकृपा ! हे ॥१०२॥

दे अभयदान देवा ! सेवारत मी तुजा विभो ! भाट; ।

त्यजिता अनादराने करीन लोकात फार बोभाट ॥१०३॥

त्वच्चरणाराधन मी जाणत नाहीच लेशही इतर; ।

नाम्चि गातो, येणे प्रसन्न होवूनि अभय तू वितर ॥१०४॥

आहे प्रसाद मजवरि म्हणुनिच वदनासि येतसे नाम ।

हे जरि मुखा न येते, होता कैचा मनासि विश्राम ? ॥१०५॥

विकळमना मी जे की वदलो त्याची करी क्षमा आर्या ! ।

जे सहनशील दक्षिण कृपाळु विश्वार्ह बुध तदाचार्या ! ॥१०६॥

दुःख न रुचे, सुख रुचे, कर्मे करिता विवेकही न रुचे ।

अमृतफळ कसे देतिल पल्लवपाणी स्वकीय विषतरुचे ? ॥१०७॥

हे सर्व सत्य तोवरि जोवरि तुज शरण पातलो नाही ।

आताथोरपणासचि आपुलिया मात्र राघवा ! पाही ॥१०८॥

गंगेला जावुनिया गावखरीचा मिळे जयी वोढा ।

तयि ते न म्हणे, 'मागे हा कमळ शिवतसे; धरा वोढा ॥१०९॥

तू करुणाघन रामा ! भक्तमयूरासि तूचि सुख देशी ।

सन्निध असोनि बापा ! न करी या किंकरासि परदेशी ॥११०॥

विश्वंभरा ! भरवसा आहे या किंकरासि फार तुजा ।

जे योग्य ते करावे दीनजनोद्धारणैकदक्षभुजा ! ॥१११॥

हा दिन रामनंदन चकोर, तू चंद्रमा रमानाथा ! ।

दे चित्तस्वास्थ्य बरे, गायीन तुज्या यशोकिता गाथा ॥११२॥

बहु गोड गुण तुजे ते ऐकावे आदरे स्वये गावे ।

यावेगळे मनोरथ नसती ते तूज काय सांगावे ? ॥११३॥

सौमित्रे ! मजविषयी तू आर्यप्रार्थना करी काही; ।

भक्ति तुजी श्रीरामी बहु कथिले सत्यशीळलोकाही ॥११४॥

श्रीभरता ! राघवपदलाभरता ! अग्रजासि तू विनवी ।

मज दीनाला रक्षुनि साधावी सद्यशे असीच नवी ॥११५॥

शत्रुघ्ना ! भगवज्जनशत्रुघन ! राघवसि हे कळवी ।

माझे भवभय सारे रामनिदेशेकरूनिया पळवी ॥११६॥

माते ! सीते ! बायी ! प्रार्थावे नृपतिला तुवा आंगे ।

सुखदुःख तुला ठावे; मजविषई उचित ते स्वये सांगे ॥११७॥

भगवद्भक्त हनुमन्‍ । साधो ! साधो यश प्रसिद्ध तुजे ।

मजसाठी रामाचे पाय धरी निजशिरी प्रतापिभुजे ॥११८॥

आंगे रिपुबळहर्ता,बाहुबळे ब्रह्मगोळउद्धर्ता ।

तू मारुते ! पुमर्था देशी रघुवीरसेवनसमर्था ॥११९॥

अद्भुत चरित त्रिजगी लोकोद्धारार्थ करि सुखे विभु जे ।

ते त्वच्चरितसखे बा ! त्वाही केले चरित्र तेवि भुजे ॥१२०॥

बहुसंख्य चपळमर्कटकटके आज्ञेत वर्तली नीट; ।

वीट न धरशील तरी माझे मन काय तुजपुढे धीट ? ॥१०१॥

श्रीसद्मी पदपद्मी होयिल मन भृंग, दाखवुनि पाहे; ।

लब्धसुदुर्लभविषय त्यजिल कसे ? बहु सतृष्ण सकृपा ! हे ॥१०२॥

दे अभयदान देवा ! सेवारत मी तुजा विभो ! भाट; ।

त्यजिता अनादराने करीन लोकात फार बोभाट ॥१०३॥

त्वच्चरणाराधन मी जाणत नाहीच लेशही इतर; ।

नाम्चि गातो, येणे प्रसन्न होवूनि अभय तू वितर ॥१०४॥

आहे प्रसाद मजवरि म्हणुनिच वदनासि येतसे नाम ।

हे जरि मुखा न येते, होता कैचा मनासि विश्राम ? ॥१०५॥

विकळमना मी जे की वदलो त्याची करी क्षमा आर्या ! ।

जे सहनशील दक्षिण कृपाळु विश्वार्ह बुध तदाचार्या ! ॥१०६॥

दुःख न रुचे, सुख रुचे, कर्मे करिता विवेकही न रुचे ।

अमृतफळ कसे देतिल पल्लवपाणी स्वकीय विषतरुचे ? ॥१०७॥

हे सर्व सत्य तोवरि जोवरि तुज शरण पातलो नाही ।

आताथोरपणासचि आपुलिया मात्र राघवा ! पाही ॥१०८॥

गंगेला जावुनिया गावखरीचा मिळे जयी वोढा ।

तयि ते न म्हणे, 'मागे हा कमळ शिवतसे; धरा वोढा ॥१०९॥

तू करुणाघन रामा ! भक्तमयूरासि तूचि सुख देशी ।

सन्निध असोनि बापा ! न करी या किंकरासि परदेशी ॥११०॥

विश्वंभरा ! भरवसा आहे या किंकरासि फार तुजा ।

जे योग्य ते करावे दीनजनोद्धारणैकदक्षभुजा ! ॥१११॥

हा दिन रामनंदन चकोर, तू चंद्रमा रमानाथा ! ।

दे चित्तस्वास्थ्य बरे, गायीन तुज्या यशोकिता गाथा ॥११२॥

बहु गोड गुण तुजे ते ऐकावे आदरे स्वये गावे ।

यावेगळे मनोरथ नसती ते तूज काय सांगावे ? ॥११३॥

सौमित्रे ! मजविषयी तू आर्यप्रार्थना करी काही; ।

भक्ति तुजी श्रीरामी बहु कथिले सत्यशीळलोकाही ॥११४॥

श्रीभरता ! राघवपदलाभरता ! अग्रजासि तू विनवी ।

मज दीनाला रक्षुनि साधावी सद्यशे असीच नवी ॥११५॥

शत्रुघ्ना ! भगवज्जनशत्रुघन ! राघवसि हे कळवी ।

माझे भवभय सारे रामनिदेशेकरूनिया पळवी ॥११६॥

माते ! सीते ! बायी ! प्रार्थावे नृपतिला तुवा आंगे ।

सुखदुःख तुला ठावे; मजविषई उचित ते स्वये सांगे ॥११७॥

भगवद्भक्त हनुमन्‍ । साधो ! साधो यश प्रसिद्ध तुजे ।

मजसाठी रामाचे पाय धरी निजशिरी प्रतापिभुजे ॥११८॥

आंगे रिपुबळहर्ता,बाहुबळे ब्रह्मगोळउद्धर्ता ।

तू मारुते ! पुमर्था देशी रघुवीरसेवनसमर्था ॥११९॥

अद्भुत चरित त्रिजगी लोकोद्धारार्थ करि सुखे विभु जे ।

ते त्वच्चरितसखे बा ! त्वाही केले चरित्र तेवि भुजे ॥१२०॥

मजहूनि भक्त माझा समर्थ हे आपणाच वाचविले ।

त्वा संकटी असे शुचिजनास कथुनि स्वतत्त्व सूचविले ॥१२१॥

मच्छक्तिचे स्वरक्षक भक्त भले हे, धरासुताशोध ।

त्वा केला, वाचविली, हा कुशळालागि सुचविला बोध ॥१२२॥

तू तो राघव, राघव तो तू, तुम्हात तो नसे भेद; ।

सप्रेम भक्त देयचि, विधुप्रसादी समानदृग्वेद ॥१२३॥

आयास मदुद्धरणी लेश नको, सुलघु मी सदंघ्रिरज ।

द्रोण नव्हे, अचळ नव्हे, सहस्रमित ज्यात तुल्यसिंह गज ॥१२४॥

जेथ तुम्ही तेथुनि मज पहा कृपामृत रसार्ददृष्टीने,

ह्रतनिर्मितसृष्टीने शरणागतमरुसुधौघवृष्टीने ॥१२५॥

दृष्टिमृगी हीतुमची राघवपदरागमोहिता आहे ।

मज वीतरागरंका निजसुखभरमंथरा कसी पाहे ? ॥१२६॥

मन मात्र मला अणुला स्मरो, तरो तेव्हढ्याचि तद्यत्ने; ।

अणु परमाणुचि तारू ह्रत्पदिम्चा हे किजे कुशळरत्‍नें ॥१२७॥

मी विषयपिंड परवश घरोघरी मर्कटांस आप्त गणी ।

ह्मणुनि तरि तुल्यभावे पाहे, न तरी त्यजी गतासुगणी ॥१२८॥

संतांसि तरी प्रेरा, जडतारक ते तुम्हाहुनी न उणे ।

भूती बहु सदयह्रदय, पावविती सहज अखिल आत्मखुणे ॥१२९॥

भूते भगवंतचि ते संतचि, परि यात किति निजी लग्न ? ।

दिसती गृहस्थवेषे, परि सम्यक्न्यासपदसुखी मग्न ॥१३०॥

कोण्ही श्रीमन्नरदशुकादिकविमुनिपराशर व्यासी ।

हरिगुणसुधाकणाही जनसिंचनि पडियले सुहव्यासी ॥१३१॥

या चातकलक्षाचे सारस्वत तेचि जीवन प्राज्य ।

इतरहि जीवन इतरा, हे भीक बरी, नको बुचे राज्य ॥१३२॥

संती पंडितपंती अंती खंतीत चित्त या धरिजे ।

की देवा सरसनिरस न पाहता सकट शरण उद्धरिजे ॥१३३॥

हेचि अविद्या लंका, तेथ अहंकार दशमुख क्षुद्र ।

याचे दहन विखंडन जडजीवोद्धरणपटु सितसमुद्र ॥१३४॥

संत भगवंत साचे, परि भगवंतापरीस हे थोर ।

हे आंगे अंधाची यष्टी होताति थोर बहु थोर ॥१३५॥

कळिमाजि पुंडरीकक्षेत्री सितपक्षकार्तिकाषाढी ।

संत अमृतरस पाजुनि ह्मणती, घे हे प्रपा, रहा, वाढी ॥१३६॥

नीलमणिद्युतिभावितपीयूषरसह्रद प्रसन्न बरा ।

ताप शमे, तृप्ति गमे, चित्त रमे, उपरमे, सुसेव्य खरा ॥१३७॥

वैकुंठचि हे विठ्ठलपदमंडित पुंडरीकसुक्षेत्र ।

तेथे हरिगुणकिर्तन, येथेही तेच साश्रुजननेत्र ॥१३८॥

वृद्ध तपस्वी पितृपदसेवन सर्वस्व पुंडरीकमुनी ।

पितृभक्ति पूर्णकाम श्रीरामा दावितो उभा करुनी ॥१३९॥

गुरुसेवा सद्विद्या पढवाया राम पातला बहुधा ।

येणे प्यालेहि सुधा सुचला हितमार्गही सुधाच बुधा ॥१४०॥

आपण सेवा घेउनि पितृचरणी जोडिली पुन्हा बेडी ।

हा पितृभक्त रघुद्वह, कृष्ण नव्हे, बुद्धि नायके वेडी ॥१४१॥

रामत्रय त्यामध्ये मध्यम तो राम मी, असे हाते ।

धरुनी नितंबबिंबा दावी खुण रामचंद्र पाहा ते ॥१४२॥

वृत्ति यदृच्छालब्धे करा, स्मरा मज, धरा तनुसि हाती ।

मग मी आळिंगाया उभाच हे सुचवितो बुधव्राती ॥१४३॥

मध्ये कर मी ह्मणता, नरलोकी सत्क्रिया समाधाने ।

करुनी अन्नोदक द्या भूती आर्ती, स्वसिद्धि या दाने ॥१४४॥

विरहे करक्रियांच्या अकर्तृता पूर्णकामता सुचवी ।

करुणोत्कंठा दीनप्रोद्धारी हे उभ्यापणी रुचवी ॥१४५॥

तू तो येथेचि उभा, अंती आम्हासि ठेविशी कोठे ? ।

तरि आपल्या सख्याला पोटी ह्मणतो न बोलता ओठे ॥१४६॥

भक्तप्रेमाचा मी परम भुकेलो असे, असे कळवी ।

कटिवरि कर ठेउनिया उभा, खरा तर्क हा, न दुर्बळ वी ॥१४७॥

विषय पहाता सादर तरि जातो ह्मणुनिया उभा रुसतो ।

हितबोधग्रहणास्तव करुणाब्धि क्षोभला मला दिसतो ॥१४८॥

मी साक्षी, या सर्वी अखंड दंडायमान, लिप्त नसे ।

शरणागतास भेटे उभाउभी कळवितो स्वतत्व असे ॥१४९॥

प्रेमळ भक्तांही मज भेटावे कडकडूनि पोटभरी ।

कटि कर ठेवुनि भीमातटी उभा शुद्धभक्त्यधीन हरी ॥१५०॥

होती कैवल्याची कळिकाळी लूट, जे असी न कधी ।

मागेहि गोप्रतारी जाली सरयूंत एकवेळ तधी ॥१५१॥

सर्वस्वदान केले पात्री, क्षेत्री स्वमूर्तिसर्वस्व ।

न सरे अनंत लुटिता, सद्धन सदधीन लुटितसे विश्व ॥१५२॥

हे इंद्रनीळमणिच्या कांतिरसाचीच वोतिली मूर्ती ।

मन तृणकण लिगटतसे, तुम्ही बरी पाहिली खरी पूर्ती ॥१५३॥

हा विठ्ठल ठक, ठकिले ठक, ठक पडले ठकासि जे हरितो ।

नामचि देतो दाउनि निजार्थ, जनसंचितार्थ संहरितो ॥१५४॥

यासहि नामा ठकडा भेटे, मग यासि ठकविले तेणे ।

सद्गुण गाय सुनिपुणे वेधियला कृष्णसारसा जेणे ॥१५५॥

ऐसे भगवत्तत्पर सदयह्रदय संत पंत भेटावे ।

ते सच्छिक्षादाते मुमुक्षुबुद्धिसि होति नेटावे ॥१५६॥

सद्धृदयवशीकरण श्रीमत्सीतानिवास या मनुने ।

त्याच्या जपी असावे निरत सदा मी सचित्त वाक्तनुने ॥१५७॥

हे भरत! सुमित्रात्मज हे सीते ! माय आयका विनती ।

शिकवा साधुजनाला कैसी शरणागते करावि नती ॥१५८॥

तुम्ही वसिष्ठगाधिजमुजिमुखसच्चरणसेवनोद्युक्त ।

गुरुजनभजन शूभ जनी शिकवा, होयीन भवभयोन्मुक्त ॥१५९॥

श्रीमंदिरइंदीवर हे भ्रमरहित प्रसिद्ध तीर्थतटी ।

वृद्धांसि गमे सरयूनिटकट उभा राम निहितपाणिकटी ॥१६०॥

अंभोदसंनिभ सुभग भाविकजन भव्यभाग्यभर भोळा ।

भासे उभा शुभाशय शयविधृतनितंबबिंब हरि डोळा ॥१६१॥

निजपदजलजभजकजन जगात बहु पूज्य हरिसि की शिव ते ।

प्रत्युत्थान दिलेसे गुरुतर्कपदा अशा मती शिवते ॥१६२॥

श्यामळ विमळज्योति स्वयंप्रभ प्रकट चित्र तम हरिते ।

करिते तर्क असा मन, पतंग शमती विलोकिता हरिते ॥१६३॥

ताप शमे, तम नाशे या तेजे, हे विलक्षण प्रकट ।

वर्णे सुनीळ उज्ज्वळ मनःपतंगासि जीववी निकट ॥१६४॥

हा अवधूत विलक्षण सपरिग्रह आणिखी उदासीन ।

याणे या सत्क्षेत्री नाम्याची सोडिलीहि दासी न ॥१६५॥

हा बाळक नंदाचा वसुदेवाचा खरा दशरथाचा ।

कोणेक विरळ याते वदती तत्वज्ञ पति अनाथांचा ॥१६६॥

हा सुमणि मनश्चुंबक, विष्टपचिंतामणी, विषघ्नमणी ।

स्पर्शमणी, अमृतमणी, सुरमणी, चूडामणी, मणींद्रधणी ॥१६७॥

हा कल्पपादपाचा रोपा लसलसित कोवळा सोपा ।

याच्या ह्रदयी आहे खोपा, घेतात हंस सुखझोपा ॥१६८॥

गोरा नंद, यशोदा गोरी, वसुदेव दशरथहि गोरा ।

तत्सुत काळा का तू । भोळेजन ठकविसी ह्रदयचोरा ॥१६९॥

काळा का हे कळले मजला, तू नीळकंठकंठमणी ।

भोळ्या शिवे दिले तुज पुंडरिकाते रिझोनि साधुपणी ॥१७०॥

तू सोय जाणसी बहू, दीनाचा सोयरा खरा सुभगा ! ।

राखिसि लाज जनाची, हे संसारात जोडिले शुभ गा ॥१७१॥

जीवोद्धारी करुणा, श्रुतिनिष्ठांचीहि भीड वागविशी ।

वेषान्तरे कळित बहुजन तारिसि, साधनी न भागविशी ॥१७२॥

तू सज्जनशुकपंजर कंजरमणंशमणिवतंसपद ।

खळशमन बळशमनशरकर हर हरह्रदयहर विरक्तपद ॥१७३॥

भक्तमयूरदयाघन तू रामा ! भवदवार्तविश्रामा ।

साष्टांग नमन तुजला भुजललितानिजजना ! गुणग्रामा ॥१७४॥

इति श्रीमत्करुणामृतघनरामस्मरणानंदितभक्तमयूरकेकावलिः

श्रीरामपदार्पितास्तु ।

श्रीराम जयराम जयजयराम|

हे साहित्य भारतात तयार झालेले असून ते आता प्रताधिकार मुक्त झाले आहे. भारतीय प्रताधिकार कायदा १९५७ नुसार भारतीय साहित्यिकाच्या मृत्युनंतर ६० वर्षांनी त्याचे साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते. त्यानुसार १ जानेवारी १९५६ पूर्वीचे अशा लेखकांचे सर्व साहित्य प्रताधिकारमुक्त होते.