पान:भाषासौंदर्यशास्त्र.pdf/29

१२

  ह्यांत 'होतें' हें क्रियापद अनेक वेळां आलें आहे, तें अधिक आहे. हेंच वाक्य "त्याच्या भाषणांत मार्दव, पदलालित्य, अर्थगौरव आणि चातुर्य होते.” असें लिहिलें तर अधिक शब्द गाळले जातात.
 ३. व्याकीर्ण--ज्या वाक्यांत पदें दूरान्वितान्वित असतात तेथें हा दोष होती. जसें--‘रयतेनें दु:खें राजाच्या आपलीं कानावर लहान मोठीं असतील तीं घातल्याविना कळण्याला त्यांस तीं दुसरें साधन नाहीं. तेव्हां त्याजकडून निवारण न झालें तर त्यांचें त्यांत दोष त्याचा काय ?"
 ह्या वाक्यांतील पदें दूरान्वित असल्यामुळें वाक्याचा अन्वय बरोबर लक्षांत येत नाहीं, व वाक्यही कानास गोड लागत नाहीं. हें वाक्य असें पाहिजे:--
 "रयतेनें आपलीं लहान मोठीं दु:खें, जीं असतील तीं, राजाच्या कानावर घातल्याविना, त्यास तीं कळण्यास दुसरें साधन नाहीं. तेव्हां त्यांचें निवारण त्याजकडून न झालें, तर त्यांत त्याचा काय दोष ?”
 ४. समाप्तपुनरातत्त्व--कर्ता, कर्म आणि क्रियापद, यांचा अन्वय लागून वाक्यार्थ संपूर्ण झाल्यावर त्याच वाक्यांत अन्वित असलेला कांहीं अंश पुढें आला असतां हा दोष होतो. जसें--
 १. "मोरोपंताच्या कवितेचें पदलालित्य, माधुर्य, शब्दसौष्ठव अवर्णनीय असतें. तसेंच सरसत्वही.'