________________
५४६ एकनाथी भागवत. नाहीं भजन । सकाम मन स्वर्गार्थों ॥ ३४ ॥ दृढ कामना जडली चित्ती । सांगतां स्वर्ग पुनरावृत्ती । तेही हितत्वे मानिती । ऐक निश्चिती अभिमावो ॥ ३५ ॥ . इलेह देवता यज्ञैर्गत्वा रस्यामहे दिवि । तस्यान्त इह भूयास महाशाला महाकुला ॥ ३३ ॥ जे कर्मभूमीसी मनुष्य झाले । ते सहजें मोक्षाधिकारा आले । तेथही कामना नाग विले । स्वर्गार्थ भजले देवतांतरा ॥ ३६॥ स्वर्गभोगी ठेवूनि मन । नाना यागी करिती यजन । तेणे दिविभोग पावेन । हा निश्चय जाण याज्ञिका ॥ ३७॥ काळे भोगक्षयाच्या पतनीं । तेही घेती हितत्वे मानोनी । सवेचि इहलोकी जन्मोनी । ब्राह्मणपर्णी सुशील ॥३८॥ वेद वेदांग अध्ययन । धनधान्ये अतिसपन । आह्मी विख्यात गृहस्थ होऊन । क्षीणपुण्य स्वर्गस्थ ॥ ३९ ॥ नेणोनि वेदार्थनिजस्थिती । ऐसऐशिया उपपत्ती । सकामी भुलले निश्चितीं । ऊंस सांडूनि मागती कणीस त्याचे ॥ ३४० ॥ एव पुष्पितया याचा घ्याक्षिप्तमनसा नृणाम् । मानिन, धातिसन्धाना मद्वार्तापि न रोचते ॥ ३४ ॥ फल साडूनि फूल खाये । तैसा परिपाक याज्ञिका होये । स्वर्गकामाचेनि उपाये । अपार्टी स्वयें पडताती ॥ ४१ ॥ अवघा ससार काल्पनिक । तेथ सत्य कैचे स्वर्गसुख । परी श्रवणमात्रे देख । भुलले मूर्ख वर्गसुखा ॥ ४२ ॥ जैसा नपुसक वांछी स्त्रीसुख । परी सग तया कैचा देख । मुळीच नाही वीजारोप । मा कैचा कामसाटोप तयासी ॥४॥ परी लटिकाचि तडातडां उडे । कप्टोनि व्यर्थचि पहुडे । परी तया नसे भगंभोग रोकडे । तैसे स्वर्ग फुडे प्राणिया ॥४४॥ गव्हाचा जो प्रथम मोडू । तोडी घालितां लागे गोडू । परी जो जाणे पिकाचा निवाई । तो ते मोडू उपडीना ॥ ४५ ॥ पालेयाची चवी घेता । गव्हाची गोडी न लगे तत्त्वता । मग पाला पाळूनि स्वभावता । शेवटी रडता गव्हाचिकारणे ॥ ४६ ॥ तेवी वेदूबोलिला स्वर्गफळा ते स्वधर्माचे कोवळे मूळ । ते उपडूनि खातां तत्काळ । मोक्षफळ अंतरे ॥ ४७ ॥ हे जाणती जे सज्ञान । ते स्वर्गासी नातळती आपण । परी मूर्खाचें सकामपण । अनिवार जाण अतिशयें ॥४८॥ कामाचिया लोलंगती । सदा सकाम कर्मे करिती । तेणे जन्ममरणाचे आवती । पडले नुगडेती आकैल्प ॥४९॥ त्यासी हित सांगती साधुजन । तेन मानिती संतवचन । आमी वेदार्थ सज्ञान । हा ज्ञानाभिमान अतिगर्वे ॥ ३५० ॥ मी भगवंत नियता सृष्टी । हे वेर्दै दावित्या नावडे गोष्टी । निष्कामता कपाळउठी । सकाम पोटी सुवैद्ध ।। ५१॥ एवं वेद मानूनि प्रवृत्तिपर । ठकले सकळ सकाम नर । तोचि घेदार्थ ब्रह्मपर । स्वयें श्रीधर सागत ॥ ५२ ॥ पेदा ग्रह्मात्मविषयास्त्रिकाण्डविपया इमे । परोक्षवादा अपय परोक्ष मम च प्रियम् ॥ ३५ ॥ कर्मकांड उपासना ज्ञान । इहीं निकाडी वेद आपण । चित्तशुद्धिद्वारा जाण । ब्रह्मासपन्न जीव करी ॥ ५३ ॥ पारधी लावून बडिशपिडी । मीनासी जळाबाहेर काढी । तेवी दावूनि स्वर्गसुखगोडी । वेद जीवास ओढी परमार्थी ॥ ५४ ॥ परोक्षवाद बेदव्युत्पत्ती । १ नाडले गेले २ खगातील उपभोग ३ भोग सपस्यावर ४ लागलेच, पुन्हा ५ परिणाम, प्रकार ६ योजाची उत्पत्ति ७ कामाची उठाठेव निजतो ९ स्त्रीमुख १० निश्चित स्वरूप, ययार्थगुण ११ शिवत नाहीत १२ अलासकी १३ महाप्रलयापर्यंत उद्धार पावत नाहीत उगट किवा जाड झणजे उद्यर मार्ग अध्याय १५-२२७ पहा १४ ददतर, चपट १५ प्रपचपर १६ भदाय मासाचा तुकडा
