________________
. हिंदुधर्मशास्त्र. स्मृतिकार सांगितलेले आहेत. यांनी जी धर्मशाख पूर्वी केलीं तीं धर्मास मुख्य आधारभूत आहेत. केवळ लौकिक युक्तींनी हीं रद्द करूं नयेत. पैठीनसीत पुढील वर्णिलेले आहेत:-- मनु, अंगिरस्, व्यास, गौतम, लिखित, यम, वसिष्ठ, पक्ष, संवर्त, शातातप, पराशर, विष्णु, आपस्तंव, हारीत, शंख, कात्यायन, बृह- स्पति (गुरु प्राचेतस् ह्या नांवानें), नारदयोगिन्, बौधायन, पितामह, सुमंत, काश्यप, बन, पैठीनस्, व्याघ्र, सत्यव्रत, भरद्वाज, गार्ग्य, काणीजिनि, जावालि, जमदग्नि, लौगाक्षि. (हेमाद्रि, दानखंड, पत्रे १२७ = ९२८ पहा. ) . गारुड महापुराणामध्ये जे स्मृतिकार वर्णिलेले आहेत ते हे :-मनु, विष्णु, यम, अं गिरस्, वसिष्ठ, दक्ष, संवर्त, शातातप, पराशर, आपस्तम्ब, उशनस्, व्यास, कात्यायन, बृहस्पति, गौतम, शंख, लिखित, हारीत, अत्रि आणि मी स्वतः ( याज्ञवल्क्य.) महाभारतामध्यें खालीं लिहिलेले स्मृतिकार सांगितलेले आहेतः - उमामहेश्वरांनी सांगितलेले धर्म, नन्दि, ब्राह्मण, कुमार, सुमन्तु, जैमिनि, शाकुल, पुलस्त्य, पुलह, पावक, अगस्त्य, सुधन्व, शांडिल्य, गौलभंजन, वालखिल्य, सप्तर्षि ( ७ ऋषि), व्याघ्र, व्यास, वितण्डक, विदुर, शृंग, अंगिरस्, वैशंपायन.' अग्निपुराणांत २० स्मृतिकार वर्णिलेले आहेत:- १ मनु, २ विष्णु, ३ याज्ञवल्क्य, ४ हारीत, ९ अत्रि, ६ यम, ७ अंगिरस, ८ वसिष्ठ, ९ दक्ष, १० संवर्त, ११ शातातप, १२ पराशर, १३ आपस्तंव, १४ उशनस्, १५ व्यास, १६ कात्यायन, १७ बृहस्पति, १८ गौतम, १९ शंख, २० लिखित. ७. वक्तारो धर्मशास्त्राणांमनुविष्णुयमों गिराः । वसिष्ठ दक्षसंवर्तशातातपपराशराः ॥ आपस्तम्बशिनोन्या- साःकात्यायनबृहस्पती । गौतमः शंखलिखितोहारीतोरिहंतथा । एतेविष्णुसमाराध्यजाताधर्मोपदेशकाः ॥ महाभारत, आश्वमेधिकपर्वः ८. उमामहेश्वराश्चैव नन्दिधर्मापावनाः । ब्रह्मणाकथिताश्चैव कौमाराश्रश्श्रुतामया। सुमन्तुजमिनीताः शाकलीयास्तथैवच । पुलस्त्यपुलहोऽद्द्विताः पावकीयास्तथैवच । अगस्त्यगीताः सौधन्याःगौलभंजबकाश्चये । वालखिल्यऋतायेचये च सप्तरिभिः कृताः । वैयाघ्रा व्यासंगीताश्चवितण्डकताचये । तथाविष्णोश्चवाक्यानि भृगोरगिरसस्तथा ।। वैशंपायनगीताश्च ये चान्येएवमादयः ।
