साशास्त्र ती असते. अनेक कायद्यांनी हे हक्क मान्य केलेले असतात; अगरं ते ३ प्रमाणे ५ स असे मानून त्यांच्या मर्यादा सांगितलेल्या असतात. स्थूलमानाने जेथे ६ एकत्र जम लेखनिष्ठ आहे म्हणजे राज्यव्यवस्थेबाबत घटना-कायदा असा एक स्ट | नियमन व आहे तेथे नागरिकांचे हक्कांचा स्पष्ट उल्लेख असतो व घटना-कायद्यांत हे। अष्ट्या फरक समाविष्ट असलेमुळे त्यांना निश्चिात व स्थैर्य असते. वाटेल तेव्हां अगर eaceabl तसा बदल विद्यमान सरकारला त्यांत करता येत नाही. जेथे घटना ले Juarante आहे तेथे संघटनात्मक व साधारण असे कायद्याचे दोन प्रकार The law असतात. घटनेत बदल करणारा कायदा म्हणजे संघटनात्मक कायदा । are to be अन्य कायदे साधारण कायदे समजले जातात. दोन्ही पास करण्याबाबत नि। or class निराळे विधि असतात. घटनेत बदल करण्याचा विधि अवघड असतो, । येण्याचा हुई नागरिकस्वातंत्र्यं घटनेत असणे अनेक दृष्टींनी इष्ट आहे. काय हक्क आजागेतील स हे नागरिकांना निश्चित कळते, त्यांवर आक्रमण झालेले दिसून येते, घट | दृष्टीने आहेत ते दिलेले असल्यामुळे, विद्यमान सरकारला त्याविरुद्ध वागण्यास अगर च । करणे हे करण्यास सहज प्रवृत्त होत नाही. अमेरिकेतील संयुक्त संस्थानांचे घा ( To asse पुढीलप्रमाणे प्रतिबंध सभाहक्काबाबत आहे : ६६ शांततेने एकत्र येण्याचे । गेकळ्या ज तक्रारी दूर करण्यासाठी राज्यसलेला विनांत करण्याचा हक्क काँग्रेसला क | (Open ai करून कमी करता येणार नाहीं.” (The Congress shall makj. वढीच म law abridging the right of the people peaceably ००९ ने सभ assemble and to petition the Government for a res : ८ तर आ of the grievances.) नॉर्वेच्या घटनाकायदा कलम १०० . आहे. सर्वान * प्रत्येक नागरिकाला आपले मत राज्यकारभाराबाबत व अन्य बाबतीस strike स्पष्ट बोलून दाखविण्याचे स्वातंत्र्य आहे. (Every person shall b.. शस्त्रहित व liberty to speak his mind frankly on the administratic घटनेचे कल of the State and on any other subjects.) कलम ९९ प्रमा परवानगीशिव * सार्वजनिक शांततेचा भंग झाला नसेल तर, व तीन वेळा गर्दीबाबत आहे. मोकळ कायद्याप्रमाणे जाहीर सूचना दिल्याशिवाय लष्कराचा उपयोग सभा ६ हैं कलम १९ जमाव मोडण्यासाठी करता येणार नाहीं.' ( Unless assembly shou ग होण्याचे disturb public peace and not immediately disperse afगर नव्हता. the Riot Act is read three times, no military force : अ be ordered to disperse it,) आयरिश फ्री स्टेटचे घटनेचे कागरिकांचा, वस्था होत
