पान:शोध अकराव्या दिशेचा.pdf/६४

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

दिवस त्याने या वडार समाजाच्या लोकांना सांगितले की जंगलखाते जमीन विकणार आहे. या वडारांनी आवश्यक तेवढे पैसे जमवले तर जमीनीचा बैनामा करून देण्याची जिम्मेदारी नायडू घेईल. वडार / पाथरवट लोक खूप खुश झाले. हे लोक दगडातून पाटा, वरवंटा, दगडी खलबत्ता अशा विविध वस्तु, इमारतीसाठी लागणारे वेगवेगळ्या आकरातले कातीव दगड तयार करतात. त्यावरच त्यांची उपजिवीका चालते. जमिन विकत घेण्यासाठी घरातल्या बायांनी गळ्यातले मणीमंगळसूत्र विकून पितळी वाट्या गळ्यात अडकवल्या. किडुकमिडूक विकून पैसे जमा केले. मनात एकच आशा बांधली. दगडाचा कायमचा साठा मिळेल. दोन घास पोटभर खाता येतील. गोपाळ नायडून कागदोपत्री नोंद करून दिली. जो तो आपापल्या मालकीच्या तुकड्यावर हिरीरीने काम करू लागला. एक दिवस नवा अधिकारी आला. त्याने सर्वांना तिथून हाकलून लावले. जंगलखात्याला जमीन विकताच येत नसल्याचे आणि विकायचीच झाली तर शासनाला बरेच कंथे करावे लागतात असे सांगितले. हे कळल्यावर वडर लोक हवालदिल झाले. दाद कोणाकडे मागायची? झोपडीत रहाणारी, उन्हातान्हाची पर्वा न करता डोक्यावर सूर्य घेऊन दगड फोडणारी माणसं ही. दुपारच्याला भाकर खाऊन तांब्या दोन तांबे गटागटा पाणी पिऊन, दोन्ही वेळची ढेकर एकदाच देणारा हा, तळकुटातला समाज. त्याने जावे कोणाकडे?....?
 समाजातल्या रामू वडार या पाचवीपर्यंत शिकलेल्या पोराने गावात पानपट्टी टाकली होती. पान जमवतांना, पान खायला येणाऱ्यांच्या गप्पा तो चवीने ऐकत असे. ओळखीही होत. श्रीनाथ, बाप्पा देशमुख हे पान खाण्यात दर्दी. त्यांना रामूच्या हातचे पान लागे. समाधीच्या डोंगरात रामूच्या बापानेही एक तुकडा पैसे देऊन घेतला होता. तो आपल्या बापाला घेऊन बदलाव संघटनेच्या कार्यालयात गेला. आणि श्रीनाथशी गाठ घालून दिली.

 गोपाल नायडूची बदली झाली होती. पण सामान मात्र अद्याप नेले नव्हते. रामूने सर्व समाजाची रात्री बैठक घेतली. सर्वांचे कागद गोळा केले. गोपाळ नायडूच्या पत्त्यावर अशोकला सोडले होतेच. कारण त्याचे घर नायडूच्या खोली पासून जवळ होते. आणि ठरल्याप्रमाणे सारे पार पडले. अचानकपणे भरारा सगळी पोरं जमली. मंगळवारातल्या पटलू धोब्याचे गाढव शेरव्याने हेरून ठेवले होतेच. कुणाला काही अंदाज येण्यापूर्वीच सर्वांनी मिळून गोपाल नायडूला गाढवावर बसवले, कपडे उकळायच्या डेचकीच्या बुडाचे काळे त्याच्या तोंडाला फासले आणि बोंबा ठोकीत


शोध अकराव्या दिशेचा / ६४