प्रदूषण व विद्रुपीकरणाचे निदर्शक होय. मूळ मराठी भाषा समृद्ध आहे. नर ज्ञानरचनेत जी उपकरणे, साधने, पदे, वस्तू, पदार्थ, क्रिया तयार होतात, त्यालाच प्रतिशब्द देत आपण आपली भाषा समृद्ध करू शकतो. प्रतिशब्द, भाषांतरे, संज्ञा निर्मिती ही भाषिक व्यवहार समृद्ध करणारी निरंतर प्रक्रिया आहे. ही क्रिया आपला जीवन व्यवहार व्हायला हवी. कोणत्याही भाषेची समृद्धी ही शब्दसंग्रह भाषांतर, संशापनादी त्रिविध वापर निरंतरतेवर अवलंबून असते. त्यासाठी मात्र विविध भाषी संपर्काची नितांत गरज असते. इंग्रजी समृद्ध का तर तिच्यात पडणारी नित्य भर हेच त्याचे कारण होय. बहुभाषी नागरिक स्वभाषा विकासात मोलाची भर घालू शकतात. सध्या मी इंग्रजी अधिक वाचतो. हिंदी अधिक लिहितो. मराठी सर्वांधिक बोलतो, वाचतो, लिहितो, विचार करतो. स्वप्न माझी मराठी असतात. ती तुमच्या भाषिक मातृत्वाची निशाणी असते. माझं त्रैभाषिक असणं व नव्या उगवती पिढीचं त्रैभाषिक असणं यात फरक आहे. मी अगोदर मातृभाषा शिकलो. नंतर राष्ट्रभाषा अंगिकारली. तद्नंतर मी आंतरराष्ट्रीय भाषेचा स्वीकार केला. भाषिक सहजता क्रम पाहू लागलो तर अगोदर मराठी नंतर हिंदी व शेवटी इंग्रजी असा क्रम खरा. पण तिन्ही भाषांच्या समान आकलनामुळे माझी मराठी अधिक समृद्धी झाली व होत आहे, हे मुद्दाम आपणास सांगायला हवे. महाराष्ट्राने आपले भाषिक धोरण ठरवताना कन्नड, तेलुगु, गुजराती, हिंदी या शेजारच्या भाषांच्या विकासाचा अभ्यास केला पाहिजे. संस्कृत, कन्नड, तमिळ, तेलुगु, मल्याळम, ओडिसा भाषा अभिजात होतात, मराठी का नाही या प्रश्नाचे उत्तर केवळ इतिहास, परंपरेत न शोधता ते वर्तमानात पाळले, जगले, आचरले, तरच मराठी कालजयी आणि मृत्यूंजय होईल.
▄ ▄
