मनुष्य विकासाचे प्रतीक : ग्रंथालय-
माणूस मूलतः पशू असला तरी त्याच्यात अनेक वृत्ती, खुणा, लकबी, शक्ती, कौशल्ये अशी आहेत की त्यास त्या गोष्टी त्याच्या प्राणीपणापासून वेगळ्या करतात. ते त्याच्यातलं दुस-या परीनं प्राणीश्रेष्ठत्वही ठरतं. माणसाचा शारीरिक विकास जसा हजारो वर्षांचं उत्क्रांत भौतिक रूप तसंच त्याचं बौद्धिक, मानस नि भावनिक स्थित्यंतरही! त्याचं टोळीत राहणं, गुहेत विसावणं, शेकोटी पेटवणं, शिकारीनंतर शेती करणं या गोष्टींनीही तो विकसित होत गेला. मौन अभिव्यक्ती जाऊन, ओरडणं सोडून त्याचं बोलू लागणं हा त्याच्या नागर होण्याचाच एक आविष्कार होता. घर बांधणं, सजवणं यातून तो स्थिर झाला. प्रारंभीच्या काळी शिकार, युद्ध इत्यादी नंतरचं त्याचं रोमांचक ओरडणं, आरोळी ठोकणं, प्रतिपक्षाला आवाहन देणं या त्यांच्यातील शक्तिप्राबल्याच्या आविष्काराच्या गोष्टी होत्या. विजयानंतरचा त्याचा उन्माद ही त्याचीअभिव्यक्तीच होती. यातून मग गीत, नृत्य उदयास आलं. युद्धगीतं म्हणजे सामूहिक आविष्करणच! जी गोष्ट तो मुठी आवळून, दात घट्ट आवळून, स्नायू ताणून व्यक्त करायचा त्याला लय, संगीतानं थंड नसलं तरी ढिलं जरूर केलं. ते त्याचं एका परीनं मानवीकरणच होतं.
जंगलात असताना अणकुचीदार दगडांनी झाडांच्या बुंध्यांवर कोरणं, गुहेत राहताना दगडावर रेघोट्या मारणं असं आरेखन, रेखांकन नि पुढे चित्र काढणं एकीकडे त्याचं व्यस्त होणं होतं. तर दुसरीकडे ती त्यांच्या स्मृती, घात-आघातांची नोंदही होती. ते त्याचं असणं (being) अस्तित्व नोंदणं, खोदणं होतं. यातून तो 'स्व' शोधू पाहत होता. त्याच्यातील स्वामित्वाच्या
