पान:वेचलेली फुले (Vechaleli Fule).pdf/30

सामाजिक विकासाचे प्रश्न व धोरण : मागोवा

  ‘सामाजिक विकासाचे प्रश्न व धोरण' हा समाजशास्त्र व समाजकल्याणाच्या क्षेत्रातील सुविख्यात आंतरराष्ट्रीय तज्ज्ञ डॉ. शरदचंद्र गोखले यांनी लिहिलेला ग्रंथ अलीकडच्या काळातील एक उल्लेखनीय ग्रंथ होय. या पुस्तकात डॉ. गोखले यांनी परिवर्तनशील भारतीय समाजापुढील समस्या नि त्या सोडविण्यासंदर्भातील राजकीय, राष्ट्रीय धोरण या विषयावरील आपले विचार व्यक्त केले आहेत. भारतातील सामाजिक चळवळीचा इतिहास हा येथील राजकीय व्यक्तीच्या चिंतन व कृतीतून साकार झाला आहे. राजाराम मोहन रॉय, लोकमान्य टिळक, महात्मा फुले, महात्मा गांधी इ. नावे या संदर्भात लक्षात घेण्यासारखी आहेत. अलीकडच्या काळात सामाजिक समस्यांची सोडवणूक ही बरीचशी राजकीय आश्रयावर अवलंबून असल्याने सामाजिक विकासाच्या प्रश्नांच्या सोडवणुकीशी धोरणविषय बाबींचा संबंध अतूट असा होऊ पाहतो आहे आणि म्हणून सामाजिक विकासाच्या प्रश्नांचा गुंता सुटायचा असेल तर नवे धोरण, नवी नीती व नवी कार्यपद्धती अंमलात आणायला हवी, असे लेखकाचे आग्रहपूर्वक प्रतिपादन वस्तुस्थितीस धरूनच आहे, हे मान्य करायला हवे.
  या पुस्तकात बालकल्याण नि बालविकास, युवकांचे प्रश्न, वार्धक्य, गुन्हा आणि गुन्हेगारी, कुष्ठरोग, ग्रामीण पुनर्वसन, विकास माध्यमांची भूमिका इ. विविध विषयांना वाहिलेली १५ प्रकरणे असून प्रत्येक प्रश्नांची गंभीरता, ते सोडवण्याचे नवे उपाय व धोरण यांची लेखकाने समग्रपणे मांडणी केली आहे. बालकांचा आहार, आरोग्य, शिक्षणविषयक प्रश्नांच्या मांडणीत लेखकाने नियोजनातील दूरदृष्टीचा अभाव स्पष्ट करून यात अधिक दूरगामी धोरण स्वीकारण्याची केलेली विनंती विचारणीय आहे. युवकांचे आजचे प्रश्नही नियोजनाच्या अभावातून निर्माण झाल्याचे सांगून लेखक म्हणतो की रोजगाराची हमी निर्माण झाल्याशिवाय कुटुंब व सामाजिक स्वास्थ्याचा विचार करणे केवळ अशक्य आहे. वृद्धांच्या समस्येसंदर्भात वार्धक्याचे प्रश्न हे मनाच्या घडणीतून कसे निर्माण होतात याचे मार्मिक विवेचन केले आहे.


वेचलेली फुले/२९