आता पंचमीच्या सणालाही बायकांची गाणी ऐकू येत नाहीत. खेड्यातही ते प्रमाण कमी झालंय; पण पूर्वी रात्री काम आवरलं, की गल्लीतल्या बायका एकत्र यायच्या त्यात सासुरवाशिणी असायच्या. माहेरी सणासाठी आलेल्या माहेरवाशिणी असायच्या, सासवाही असायच्या तशाच पोरींच्या आयासुद्धा. आणि एकत्र येऊन मग कधी झिम्मा-फुगडी असे खेळ रंगायचे, तशीच त्या वेळी गाणीही म्हटली जायची. त्या गाण्यांना ओवीसारखी सुंदर लय असायची तसाच एक तरल भावही. बाई गायला लागली आणि त्यात माहेर आलं नाही, असं कधी व्हायचं नाही. माहेरची आठवण आणि बाईचं भरून आलेलं मन याचा सुरेख संगम व्हायचा. अगदी जात्यावर बसल्यावरही लहानपणी माहेरात आईबरोबर दळताना ओढलेलं जातं आठवायचं. तीच आठवण सासरी दळायला बसल्यावर यायची आणि मग
पहिली माझी ओवी - आईला गाईऽली
बया माझी गवळण - तुळस हाईऽली
पहिली माझी ववी - मायबापाला गाती एका
गिरजा शंकराची लेक
कोणा गिरजा आणि शंकराची लेक जातं ओढताना मायबाप नजरेसमोर आणायची. माहेरची माणसं आठवणींच्या चौथऱ्यावर यायची. जात्याच्या गरगरण्याबरोबर कालाचा पट उलट फिरून माहेरच्या आठवणीत रमणारं मन, जातं ओढतानाचे श्रम जाणवेनासं करायचे. कधी माहेरपेक्षा आकारानं जातंही मोठं असायचं. ते पाहूनच नवीन सासुरवाशिणीचा जीव घाबरा व्हायचा. त्या वेळी तिच्याबरोबरची मोठी जाऊ वा नणंद ते जाणायची. दोघी दळायला बसायच्या आणि ओवी ओठावर यायची...
थोरल्या गं जात्याला नार झाली गं घाबरी
मायबाईच्या दुधाच्या पेलें मधाच्या घागरी
ते थोरलं जातं मग आईच्या आठवणीनं तिनं ओठाआड केलेल्या दूधमायेनं हलकं होऊन जायचं.
पूर्वी लहान वयात मुलींची लग्न व्हायची. अंगणात सागरगोट्या खेळता-खेळता एकदम कधी सासरी पोचलो ते त्यांना कळायचंही नाही, त्यामुळं साहजिकच आई-वडिलांची ओढ असायचीच. प्रथम सासर आवडायचं नाही, मग
