पान:मराठी रंगभुमी.djvu/43

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.
२७
भाग १ ला.
पौराणिक नाटकांसंबंधानें कांही गोष्टी.

 या सर्व कंपन्यांची पौराणिक नाटकें* करण्याची पद्धत एकच होती. ह्मणजे आरंभी गायनवादनयुक्त मंगलाचरण, नंतर गणपति-सरस्वतीचे आगमन, व नंतर कथाभाग. ही पद्धत रा. भावे यांनीच पहिल्याने घालून दिली, व तीच शेवटपर्यंत कायम होती. हल्ली नाट- कांची छापिल पुस्तकें झाल्यामुळे पात्रांना भाषणे तयार करण्याची चांगली सोय झाली आहे. त्यावेळी ही सोय नसल्यामुळे नाटकाचे चालक कथाभागावरून भाषणे तयार करीत, व त्यांच्या नकला उतरून देऊन पात्रांकडून ती पाठ करवीत. कित्येक वेळी संथा दिल्याप्रमाणे पात्रांना पढवावें लागे. नाटकांतील बहुतेक पात्रं आशिक्षित असल्यामुळे त्यांना भाषणे पाठ कर- ण्याचे जड जाई, व रंगभूमीवर धीटपणाने बोलण्याचे तर त्याहूनही जड जाई. तथापि, एकदां भाषणे पाठ झाली ह्मणजे तीं वज्रलेपाप्रमाणे होत. देवांची सोंगें करणारे कांहीं इसम व राक्षसांची सोंगे करणारे काही


 * त्यावेळी जी पौराणिक नाटकें होत होती त्यांपैकी काहींची नार्वे येथे देतों:-सुभद्राहरण, वत्सलाहरण, सीताहरण, सीतास्वयं- १९, काचकवध, दुःशासनवध, वृत्रासुरवध, रावणवध, दक्षप्रजा- पातयज्ञ, कचदेवयानी, सरतसुधन्वा, लहअंकश-आख्यान, बाणा- सुरवध, रासक्रीडा, नरनारायणचरित्र, नारदाची नारदी, कौरव- पांडवयुद्ध, किरातार्जुनयुद्ध, हरिश्चंद्र नाटक, इंद्रजितवध, श्रियाळ- चरित्र, वगैरे वगैरे.