सामान्यविवेचन व दिग्दर्शन. ३५ कित्येक प्रकार झाले आहेत, आणि ते आँसिथी, वेल्स, ब्रिटनी, स्कॉटलंड, आयर्लंड, व आइलआफ्वाइट्, येथे बोलण्यात येतात. याप्रमाणे, १ आर्य किंवा संस्कृत मायभाषा, तिच्या मुख्य व विसृत शाखा, आणि त्यांचे पोटभेद, यांचे सामान्य दिग्दर्शन झाले. सबब, आतां २ शमी भाषेकडे वळू, व तत्संबंधीं अवश्य ती हकीकत देऊ. २. शमी भाषेच्या १ आरामी, २ हीब्यू, ३ आरबी, या . ४ बर्बर, ५ हौसा, ६ गल्ला, सांकेखा व त्यांचे पोटभेद. तिकमिश्री, आणि ८ काप्ती, अशा आरामी. शाखा आहेत. ह्यापैकी, (१) आराम भाषा ही सीरिया, मिसापोटेमिया, बाबिलोनिया, आणि आसीरियाचा कांहीं भाग, व उत्तरेकडील टापू, यांत प्रचारांत असून, हिचे सीरिक आणि चाल्डी, असे वर मुख्य दोन पोटभेद सुप्रसिद्ध आहेत. परंतु, हे दोन्ही पोटभेट, व बाबिलन आणि निनेव्ही येथील सांकेतिक चिन्हात्मक शिलालेख, हे मृतभाषेतच मोडतात. मात्र, नूतनसिरिआकचे पोटभेट हल्ली प्रचारांत आहेत. | (२.) हीब्यूभाषा पालेस्ताईनमध्ये चालत असे. तथापि, हीचय, बाबिलोनियाचा न्हास होऊन सीरियाचे वर्चस्व झाल्यावर, त्या भाषेत आरामाचे प्राबल्य व मिश्रण होऊ लागले. शिलालेखांवरून, फिनीशिया आणि कार्थेजची भाषा देखील शमीचीच शाखा असल्याचे कळून येते. परंतु सांप्रत काळीं बायबली हीब्यू, फिनि १ इजिप्त देशांतील सांकोतक भाषा.
