पान:प्रशस्ती (Prashasti).pdf/148

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

चित्रण करणा-या या कथेत ग्रामीण राजकारणाचं सजीव व हबेहब चित्रण आहे. राजकारणात आणि विशेषतः निवडणुकीत मतं विकत घेणे, सत्ता स्पर्धेसाठी आमिष, प्रलोभनाचे अवैध, अनैतिक हाथकंडे, स्त्री-पुरुष संबंध, माणसं नि मतं खरेदी याचं पत्यंकारी वर्णन या कथेत शब्दबद्ध केलं आहे. गरिबी व अज्ञानाचा फायदा उठवत राजकारणी जनतेस व्यसनी, चैनखोर कसे बनवतात याचं सूक्ष्म चित्रण या कथेत आहे. कथेची शैली व्यंगात्मक आहे. ती वर्तमान राजकीय परिस्थितीवर भाष्य म्हणून पाहता येते. बाईबाटलीत बरबटत जाणारं राजकारण यात आहे. तसं ईपोटी होत जाणारी सामाजिक फरफटही यात प्रतिबिंबित आहे. निवडणुकीतील प्रचाराचं यथार्थ चित्रण चंद्रकांत खामकर यात करतात. कारण त्यांनी ते जवळून पाहिलं, अनुभवलं आहे. यात कन्नड भाषेचा उपयोग कथेस सीमाभागाचा चेहरा देऊन जातो. त्यातून कथाकाराचं द्वैभाषिकत्व सिद्ध होतं. कन्नड उद्घोषणेचा मराठी अनुवाद देऊन खामकर यांनी द्वैभाषिक वाचकांची सोय केली आहे.

 ‘मोर्चा' ही अलीकडच्या काळात व्यसनाधीनतेच्या पोटी संसाराची राखरांगोळी करणाच्या दारूबाज पुरुषांविरुद्ध शोषित स्त्रियांनी पुकारलेल्या दारूबंदीच्या एल्गाराची कथा होय. अलिकडे कोल्हापूर जिल्ह्यात स्त्री मतदानावर आधारित ‘बाटली आडवी करण्याचा सपाटा सुरू आहे. त्या पाश्र्वभूमीवर या कथेची निर्मिती झाली आहे. कथेत अनेक व्यक्तिगत पात्रे असली तरी व्यसनाच्या आधारावर शोषक, शोषितातील, पुरुषी वर्चस्वाची मानसिकता व स्त्रीचं परिस्थितीशरण शोषित रूप यांचं द्वंद्व, संघर्ष हा या कथेचा विषय आहे. कथेत पोलिसांची लाचखोरी, व्यसनाधीन पुरुषांचं हवालदिल होणं याचं यथातथ्य वर्णन आहे. स्त्री दुर्गा रूप हे या कथेचं व्यवच्छेदक रूप म्हणावं लागेल. लाटणं-मुसळ मोर्चा हा परिस्थितीविरुद्ध संघटित स्त्रीने उठवले ला के वळ आवाज नसून तो अन्याय, अत्याचाराविरुद्धचा जिहादही आहे. माध्यम प्रभावाचं महत्त्व ही कथा अधोरेखित करते. तशीच ती माध्यम प्रभावाने खडबडून जागे होणाच्या, झोपेचे सोंग घेणाच्या प्रशासन व्यवस्थेवरही अप्रत्यक्ष प्रहार करणारी कथा आहे.

 ‘दुष्काळ' कथेत शेत, शेतकरी, जनावरं यांचं दुष्टचक्र आहे.‘फरफट स्त्रीच्या न संपणाच्या सोसण्याची व शोषणाचीही पण कहाणी होऊन जाते. माईचा न संपणारा वनवास, फरपट चित्रित करणारी कथा घरभेदी मुलगा पदरी आला की मायेला पारखा होतो व कष्ट उपसणाच्या मातेच्या माथी

प्रशस्ती/१४७